Έρευνα για την ανάπτυξη ψηφιακών βιβλιοθηκών από τις ελληνικές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες

Abstract

Η παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζει τα αποτελέσματα έρευνας που εξέταζε το επίπεδο ανάπτυξης των ψηφιακών βιβλιοθηκών των ελληνικών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε την περίοδο Φεβρουαρίου-Ιουνίου 2003 σε 25 κεντρικές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες. Η συλλογή των δεδομένων έγινε με τη χρήση ερωτηματολογίου, τη βιβλιογραφική έρευνα, και την εξέταση των ψηφιακών βιβλιοθηκών στο Διαδίκτυο στο βαθμό βέβαια που αυτό ήταν εφικτό. Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα, περίπου το 1/3 (32%) κεντρικών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών που συμμετείχαν στην έρευνα διαθέτουν ήδη ψηφιακή βιβλιοθήκη προσβάσιμη από το Διαδίκτυο. Η περίοδος ανάπτυξης και διάθεσης των ψηφιακών βιβλιοθηκών σε τοπικό δίκτυο ή στο Διαδίκτυο έλαβε χώρα το χρονικό διάστημα 1997-2003. Αν και ο αριθμός των ψηφιακών βιβλιοθηκών δε μπορεί να κριθεί ικανοποιητικός σε σχέση με τον αριθμό των ελληνικών ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, ωστόσο οι βιβλιοθήκες δηλώνουν πρόθυμες να αναπτύξουν ψηφιακές βιβλιοθήκες στο άμεσο μέλλον. Γίνεται λοιπόν φανερό πως οι βιβλιοθήκες στην Ελλάδα, ακολουθώντας τις διεθνείς τάσεις δημιουργίας online συστημάτων πληροφόρησης όπως οι ψηφιακές βιβλιοθήκες, έχουν ξεκινήσει προσπάθειες να καλύψουν τις ανάγκες των χρηστών τους για ψηφιακή πληροφόρηση. Επιχειρώντας μια ανάλυση του μοντέλου της ψηφιακής βιβλιοθήκης που υιοθετείται από τις ελληνικές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, θα δούμε πως το μοντέλο αυτό σε σημαντικό βαθμό: α) Βρίσκεται σε ένα πρώιμο στάδιο ανάπτυξης σε σχέση με πιο σύνθετα και πολύπλοκα διαμορφωμένα προγράμματα ανάπτυξης ψηφιακών βιβλιοθηκών. Για παράδειγμα δεν επιδίδεται εκτεταμένα σε ψηφιοποιήσεις άλλων τύπων πληροφόρησης πέρα από το κείμενο και δε λειτουργεί ως «εργαστήριo» περαιτέρω πειραματισμού και παραγωγής νέας γνώσης γύρω από τις ψηφιακές βιβλιοθήκες. β) Χαρακτηρίζεται από έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών. Ωστόσο αξίζει να αναφερθεί πως η σημαντικότερη συλλογική προσπάθεια μεταξύ των ελληνικών ακαδημαϊκών ιδρυμάτων σ’ αυτό το επίπεδο αποτελεί το πρόγραμμα «Άρτεμης», γ) Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες που έχουν αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό ταυτίζονται μεταξύ τους ως προς τον τρόπο δημιουργίας και ανάπτυξής τους διαμορφώνοντας ένα άτυπο ελληνικό μοντέλο ψηφιακής βιβλιοθήκης. Συνοψίζοντας, η ανακοίνωση αυτή παρουσιάζει το επίπεδο ανάπτυξης, το μοντέλο λειτουργίας και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες αναπτύσσονται οι ελληνικές ακαδημαϊκές ψηφιακές βιβλιοθήκες, ευελπιστώντας να σκιαγραφήσει την τεχνολογική και οργανωτική ταυτότητα τους και να συμβάλει στον προβληματισμό που αναπτύσσεται γύρω από την ανάπτυξη ελληνικών ψηφιακών βιβλιοθηκών