Ελληνική Βιβλιοθηκονομική Κοινότητα και Συλλογικοί Κατάλογοι – Ευκαιρίες και Προκλήσεις

Abstract

Η διεθνής βιβλιογραφία αλλά και πρακτική έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα επικρατέστερα μοντέλα αρχιτεκτονικής για τη δημιουργία συλλογικών καταλόγων είναι τα εξής: το φυσικό μοντέλο,, το οποίο βασίζεται σε μια κεντρική βάση δεδομένων, η οποία περιέχει όλες τις βιβλιογραφικές εγγραφές, το εικονικό μοντέλο, το οποίο κάνει χρήση του Ζ39.50 πρωτοκόλλου με τις αναζητήσεις να γίνονται "on the fly" και το υβριδικό μοντέλο το οποίο είναι μία συνένωση των δύο παραπάνω και μπορεί να έχει τρεις διαφορετικές εκδοχές. Οι βασικοί στόχοι όλων των μοντέλων και προσπαθειών υλοποίησης συλλογικών καταλόγων είναι κοινοί και συνοψίζονται στους εξής : να αποτελούν μια πλούσια πηγή αξιόπιστων βιβλιογραφικών δεδομένων, ικανή να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις των σύγχρονων χρηστών, να εξασφαλίζουν γρήγορη, συνεπή και αξιόπιστη ανάκτηση αποτελεσμάτων σε σχέση με την αναζήτηση του χρήστη, να περιέχουν βιβλιογραφικές εγγραφές υψηλής ποιότητας, αξιοποιήσιμες από τους καταλογογράφους, να επιτρέπουν τη λειτουργία διαδανεισμού, να παρέχουν φιλικό προς το χρήστη περιβάλλον αναζήτησης και τέλος να είναι συμβατοί με τις νέες τεχνολογίες καθώς και επεκτάσιμοι. Η ανομοιογένεια στην ερμηνεία και χρήση των κοινών προτύπων και κανόνων καταλογογράφησης και η ποικιλία των πληροφοριακών συστημάτων που συναντάμε στον ελληνικό χώρο αποτέλεσε τη σημαντικότερη δυσκολία στην πορεία υλοποίησης Συλλογικών Καταλόγων. Επίσης τα παραπάνω αποτελούν έναν επιπλέον λόγο για τον οποίο συναντούμε διαφορετικά μοντέλα συλλογικών καταλόγων σήμερα στην Ελλάδα. Αλλοι λόγοι διαφοροποίησης σχετίζονται με τα περισσότερα από ένα οργανωτικά σχήματα που ήταν κατά καιρούς υπεύθυνα για την δημιουργία των Συλλογικών Καταλόγων. Οι κυριότερες προσπάθειες Συλλογικών Καταλόγων στον Ελληνικό χώρο είναι ο Συλλογικός Κατάλογος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, ο Ζέφυρος, η Αργώ, ο Συλλογικός Κατάλογος των Δημοσιών Βιβλιοθηκών κ.α. Η παρούσα εργασία σκοπεύει να παρουσιάσει με λεπτομέρεια τα μοντέλα αρχιτεκτονικής Συλλογικών Καταλόγων και τις αντίστοιχες υλοποιήσεις τους στον Ελληνικό χώρο. Επιπλέον μέσα από την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της επεξεργασίας των 2,5 εκατομμυρίων εγγραφών των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών κατά την διάρκεια υλοποίησης του Φυσικού Συλλογικού Καταλόγου θα διαφανεί από τη μία πως είναι δυνατή η επίτευξη βελτίωσης των τοπικών συλλογών, και από την άλλη η ανάγκη για συνεργασία και συντονισμό της προσπάθειας για την δημιουργία ενός «κοινού» καταλογογραφικού συνεργατικού σχήματος. Επίσης, βασικό συμπέρασμα από την ανάλυση που θα γίνει είναι η κατάδειξη της αλληλοσυμπλήρωσης που παρουσιάζουν τα μοντέλα μεταξύ τους καθώς και η ανάγκη για συνεργασία στην ανταλλαγή τεχνογνωσίας, ώστε να γίνει δυνατή η εκμετάλλευση των θετικών χαρακτηριστικών και των δυο φιλοσοφιών σε σχέση με τη δημιουργία χρήσιμων βιβλιογραφικών εργαλείων στο σύγχρονο περιβάλλον πληροφορίας.