Οι Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες στον 21ο αιώνα: ένα νέο τεχνολογικό ουμανιστικό μοντέλο

Abstract

Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες βρισκόμε­νες στο κέντρο σοβαρών αλλαγών στο εκπαιδευτικό σύστημα στον κόσμο των θρυμματισμένων πολιτισμών και των ι­διαιτεροτήτων τους θα πρέπει να επανε­ξετάσουν τον ρόλο τους σε σχέση με την ιστορική πορεία των ίδιων των πανε­πιστημίων. Ο ιστορικός ρόλος του Πα­νεπιστημίου από universitas litterarum μετακινήθηκε στον 20ο αιώνα σε επι­στημονικές πρακτικές. Η αρχή και το τέ­λος του λογικού εμπειρισμού, η 'γέννη­ση' του 'νέου παραδείγματος' ως μέρη της επιστημονικής επανάστασης δη­μιούργησαν ένα νέο μοντέλο οργάνω­σης της γνώσης, μοντέλο που αναπό­φευκτα επηρέασε την οργάνωση της πανεπιστημιακής βιβλιοθήκης. Η υπόθε­ση εργασίας αυτής της ανακοίνωσης εί­ναι η αρχή πως το μέλλον του Πανεπι­στημίου θα είναι ο καθοριστικός παρά­γοντας για την μορφή της ίδιας της ορ­γάνωσης της ακαδημαϊκής βιβλιοθήκης. Το νέο πανεπιστήμιο στην νέα χιλιετηρί­δα θα πρέπει να στηρίξει τις αρχές ενός τεχνολογικού ουμανισμού, όπου ο όρος 'τεχνολογικός ουμανισμός' ως μεταφο­ρά της πολιτικής των ποιοτικών και όχι ποσοτικών εφαρμογών και στρατηγικών, θα σηματοδοτήσει την στροφή σε εκ­παιδευτικά μοντέλα παγκόσμιας επικοι­νωνίας και συνεργασίας. Το ίδιο το πανεπιστήμιο θα πρέπει να έ­χει ως στρατηγική την δημιουργία επι­στημόνων ικανών να εργαστούν μέσα στο δικό τους 'τεχνολογικό και επιστη­μονικό χώρο'. Έτσι θα μπορέσει να κα­τακτήσει ένα νέο ιστορικό ρόλο που θα αντικαταστήσει παλιούς όρους και πρακτικές του ύστερου λογικού εμπειρι­σμού με νέους όρους μιας παγκόσμιας εκπαιδευτικής κατάκτησης, το επίκε­ντρο της οποίας θα είναι ο 'τεχνολογι­κός ουμανισμός', και που θα περικλείει και το 'bios praktikos' αλλά και το 'bios theoretikos'. Αυτή η διπλή διάσταση στον ρόλο του Πανεπιστημίου θα μπορούσε να αναδείξει την ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη ως κεντρικό μηχανισμό τελικής αξιολό­γησης της πληροφοριακής πηγής, της πληρότητας της, της προσβασιμότητας της, της λειτουργικότητας της και τέλος της ένταξης της σε ένα ολικό μοντέλο οργάνωσης της γνώσης. Το Ελληνικό πανεπιστήμιο διερχόμενο μια μακρά κρίση στρατηγικής εμφανίζει όλους τους εξαρτώμενους από αυτό μηχανισμούς, όπως είναι οι ακαδημαϊ­κές βιβλιοθήκες, ως συμπληρωματικούς, αδύναμους να κατανοήσουν τις αλλα­γές και να τις εντάξουν σε ένα πειστικό ολικό σχεδιασμό. Οι προπτυχιακές σπου­δές, οι μεταπτυχιακές και το ίδιο το ακα­δημαϊκό και ερευνητικό έργο εμφανίζο­νται ως μέρη μιας προοπτικής χωρίς ό­ραμα και στρατηγική. Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες απορροφώντας μεγάλα πο­σά για ανασυγκρότηση βρίσκονται ου­σιαστικά χωρίς ένα πλαίσιο αρχών μιας εκπαίδευσης που παραπαίει χωρίς στρα­τηγική για τη νέα χιλιετηρίδα. Αυτή η ανακοίνωση θα προσπαθήσει να θέσει στο επίκεντρο μιας προοπτικής των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών τον όρο τεχνολογικός ουμανισμός υποστηρίζο­ντας πως η διαπραγμάτευση του μπορεί να αποτελέσει τη βασική έννοια σε ένα στρατηγικό εθνικό προγραμματισμό