Πιερή Παπαχρίστος - Αφήγηση 193-194

Abstract

Α' Οψη: 1954. Νίκος Σπανός, φοιτητής. Στην Τροοδίτισσα. Όρκος. αποστολή άνοιγμα κρησφύγετων. Δεν πέτυχε. Δεν βρέθηκαν οι κατάλληλου συνεργάτες. Άνοιξε κρύπτες. Μάχη Σπηλιων. Δεκέμβριος 1955. Ώρα 11 νύχτα, 6 αγωνιστές ένοπλοι στο σπίτι του παπά. Χειροβομβίδες, όπλα. Βρεγμένοι, κουρασμένοι. Τους άναψε λαμπρό, ξεκουράστηκαν, δείπνησαν. Ανάγκη απόκρυψης όπλων. Ο παπάς τα φόρτωσε στο άλογο του. Τα μετέφερε σε σημείο έξω από το χωριό, ορατό. Οι αντάρτες παρέμειναν 3-4 μέρες. Ειδοποίηση για μετακίνηση όπλων εκτός χωριού για να τα παραλάβει λεοφωρείο. Ο παπάς τα φόρτωσε σε γαϊδούρι και τα πήρε στους Αγίους Αναργύρους, ένα μίλι έξω από το χωριό. Τα παράλαβε αυτοκίνητο. θυμάμαι το γέρο του Κουλλαπή με τους αγωνιστές. Έμεινε δυο - τρεις μέρες στο χωριό, μετά την παραλαβή των όπλων κι ύστερα έφυγε. Ο Κεραυνός ήταν μαζί μ' εκείνους που ήρθαν από τα Σπήλια. Όταν έφυγαν δεν τον πήραν μαζί τους. Δεν ξέρω τι έγινε. Αποσπάστηκε από την ομάδα. Ίσως να θύμωσε μαζί τους. Δεν ξέρω. Ήρθε μια νύχτα, βρήκε κάποιον και του λέει: Ξέρεις, οι Εγγλέζοι περιπολούν πολύ στο Φοινί. Να στήσουμε καρτέρι να τους σύρουμε μια χειροβομβίδα. Έτσι ήταν. Στάθηκαν σ' ένα μέρος. Έσυραν τη χ.β. αλλά οι Εγγλέζοι δεν πάθαν τίποτα. Την άλλη μέρα κέρφιου. Τον έπιασαν κατά το δείλις. Τον πήραν μαζί τους. Είπαν πως βγήκε προδότης. Εγώ δεν έχω κανένα παράπονο μαζί του. Είπαν ότι πρόδωσε πολύ κόσμο στην Πιτσιλιά. Ο Ιερέας φρόντιζε για μετακινήσεις ομάδων και διανομή φυλλαδίων. Δεν θυμάται πρόσωπα. Την πρώτη φορά ήρθαν 5 νομάτοι στο σπίτι του με τον Δήμο (τον σκότωσαν οι Άγγλοι). Ο παπάς έβγαλε το αντερί, το άφησε σε κάποιο μέρος, τους οδήγησε στο Όμοδος και επέστρεψε. Έπρεπε να λειτουργήσει την επόμενη. Δήμος Ηροδότου. Ήρθε σε ρίξη με τον Κεραυνό. Είχε κέρφιου στις Κάτω Πλάτρες. Του είπαν να μην περάσει. Ο Δήμος πέρασε με τη μοτόρα του. Είπαν ότι τον σκότωσαν οι Εγγλέζοι. Τελευταίως ο Κεραυνός με τον Μουστάκα, υπεύθυνο της περιοχής. Μια ομάδα σ' ένα στιάδι έξω από το Φοινί, ένα - δυο χλμ. Τους είχαν πέντε - έξι μέρες. Ο Μουστάκας, επικηρυγμένος, αλλά έμενε στους Τορνάρηδες. Ο Κεραυνός έφερνε το αυτοκίνητο του πιο κάτω από το σπίτι κι έβλεπε τον Μουστάκα. Δεν είχε φόβο να τον πιάσουν οι Εγγλέζοι. Με επιστολή κάλεσαν στη Μητρόπολη Λεμεσού τον Παπαχρίστο. Ο Ιακωβίδης έβγαλε σημείωμα από ένα κουτί σπίρτα. Είπε στον παπά: Στην τάδε τοποθεσία είναι έξι άτομα υπό την αιγίδα του Κεραυνού. Αντάρτες. Να επικοινωνήσεις με την αδελφή του Ανδρέα Μουστάκα κι απόψε πρέπει να γίνει εκτέλεση του Κεραυνού, στον τόπο που είναι οι αντάρτες. Ο παπαχρίστος απάντησε: Είναι δύσκολο. Ο Κεραυνός είναι ο μόνος που βλέπει τον Μουστάκα. Κι ο Μουστάκας είναι σπίτι του και κοιμάται κι είναι επικηρυγμένος. Να πάω να βρω την αδελφή του και να της πω ότι έτσι κι έτσι ... Δεν είναι πράγματα αυτά. Αδυνατώ. Ιακωβιδης: Πρέπει να το πράξεις. Σηκώθηκα από τη Λεμεσό, όσο κι ήρθα στο Φοινί ήρθε ο Κεραυνός και με βρήκε. Και μου λέει : Πήγες στη Λεμεσό. Έπιασες μια διαταγή να πας να την πάρεις της αδελφής του Ανδρέα του Μουστάκα κι ο Μουστάκας νάρθει να με εκτελέσει. Εν σωστά; Παπάς: Δεν ξέρω. Έτσι διαταγή δεν είχα. Δεν ξέρω τι γίνεται. Κεραυνός: Πρόσεξε. Καλά γλέπουμεν σε ως τώρα, δεν σε πιάσαν στα κρατητήρια. Αλλά αν προχωρήσεις με τέτοιο πρόγραμμα νομίζω... Την άλλη μέρα έφυγεν του ο Κεραυνός. πήγα να πω της αδελφής του Μουστάκα, ούτε του ιδίου. Ήξερα πως αν επήγαινα να πω κάτι τέτοιο ο Κεραυνός θα σκότωνε πρώτα εμένα. Έτσι την άλλη μέρα έφυγεν τους ο Κεραυνός. Που τους πήρε δεν ξέρω. Τότε ο Κεραυνός ήταν με τους Άγγλους. Είχε συνεργασία με τον Μουστάκα. Τον πρόσεχε. Ο Κεραυνός έδωσε φωτογραφία στον Παπαχρίστο. Εικονιζόταν ο ίδιος με την αδελφή του Μουστάκα. Ο Μουστάκας θα έκανε τον Κεραυνό γαμπρό του! Του παρατήρησε ο Παπαχρίστος: Ρε μα εν αντρέπεσαι καθόλου; Ένας αγωνιστής και σήμερα να ... Ο Κεραυνός απάντησε: Εφόσον μας αποκηρύξασιν που την Οργάνωση, θα πράξω εγώ ότι μπορώ. Έδωσε τη φωτογραφία στον Παπαχρίστο. Την είχε. Σκεφτόταν πως κάποτε θα βρεθόταν αντιμέτωποι με τον Μουστάκα, θα του την έδειχνε. Σύλληψη - Παπαχρίστου. 21- 22 Σεπτεμβρίου 1957. Οι Εγγλέζοι συνέλαβαν τον Παπαχρίστο ενώ τρυγούσε στ' αμπέλι. Στο σπίτι κάπου 100 Εγγλέζοι ψάχνουν για κρησφύγετο. Καμιά εικοσαριά κάσες απίδια τα σκόρπισαν. 22μέρες στις Πλάτρες, και τον απέλυσαν. Πολλά βασανιστήρια. Τον γύμνωσαν, τον έβαλαν σε υπόγειο. Τον μαστίγωσαν. Τον κάναν άχρηστο. Δεν σεβάστηκαν το σχήμα. Τον γύμνωσαν εντελώς, τον έλουσαν νερό και στο μπουντρούμι. Τον βασάνιζαν Τούρκοι. 3-4 φορές. Σε δυο μέρες τον ξανάπιασαν. Άλλες 22 μέρες. Τον βασάνισαν μια νύχτα. Που είναι η ΕΟΚΑ; Που έχω τα όπλα; Δεν είδε τον Κεραυνό στις Πλάτρες. Μια νύχτα κάποιος βασανισμένος χτυπούσε τον τοίχο. Άνοιξαν μια τρύπα στον τοίχο. Του διοχέτευσαν με χάρτινο χωνί νερό να φέρει το νου του. Ποιος ήταν άγνωστο. Στις Πλάτρες ήταν κι ο Στέλιος Μαύρος, ο Κωνσταντής Ππαλάρης. Κρατητήρια Πολεμίου, 2794 στο Μάμμαρι. Στο Πολέμι με τον Πασιήκωστη, το Στέλιο. Στο Πολέμι πήγε η Εργατική βουλευτίνα. Ο Πασιήκωστης της παράδωσε ματωμένα ρούχα από βασανιστήρια. Στο Πολέμι βασανιστήρια με ρόπαλα μέχρις αιματώσεως. Άργησαν 3 λεπτά να βγουν από την εκκλησία και τον χτύπησαν.Αγανάκτηση στο Πολέμι. Ταλαιπωρούσαν ακόμα και τους συγγενείς στις επισκέψεις. Στο Μάμμαρι μετά το Πολέμι, με κελεψιέδες. Ο Παπαχρίστος πάντρεψε ένα συγκρατούμενο στο Μάμμαρι. Ο γαμπρός μέσα κι η νύμφη έξω από τα συρματοπλέγματα! Τους δόρισαν κατασκευάσματα των ίδιων των κρατουμένων. Ο γαμπρός έγινε στο επισκεπτήριο. Επιτράπηκε ένας κουμπάρος. Η νύμφη φορούσε νυφικά.