eXaMpLe: αξιοποιώντας την τεχνολογία XML στη διαχείριση της πληροφορίας

Abstract

Οι σύγχρονες τάσεις στον τομέα των τεχνολογιών πληροφόρησης επηρεάζουν τους φορείς που παράγουν και διαχειρίζονται την πληροφορία αναφορικά με τα πρότυπα που χρησιμοποιούν και τα εργαλεία διαχείρισής τους. Η Επεκτάσιμη Γλώσσα Σήμανσης (eXtensible Markup Language - XML), γλώσσα για την αποτύπωση και κωδικοποίηση δεδομένων και μεταδεδομένων, ήλθε να αποτελέσει ένα νέο ευέλικτο εργαλείο για την περιγραφή και την εφαρμογή των προτύπων. Αποτέλεσμα της εξέλιξης αυτής είναι ο σταδιακός επαναπροσδιορισμός των παραδοσιακών μορφών προτύπων ως συνόλων κανόνων με τη χρήση της τεχνολογίας XML, χωρίς ωστόσο να διαφοροποιείται το περιεχόμενο ή ο σκοπός τους. Το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν την έγκυρη περιγραφή μιας οντότητας σε ένα έγγραφο XML έχει επικρατήσει να αποτυπώνεται στο λεγόμενο Σχήμα XML. Κατά αυτόν τον τρόπο σχηματίζονται ξεχωριστά Σχήματα XML για την ορθή περιγραφή οντοτήτων από διαφορετικούς επιστημονικούς ή άλλους τομείς και γνωστικά αντικείμενα, όπως αυτούς της βιβλιοθηκονομίας και της αρχειονομίας. Την παραπάνω δυνατότητα της Επεκτάσιμης Γλώσσας Σήμανσης αξιοποιεί η εφαρμογή eXaMpLe, που αναπτύχθηκε και εξελίσσεται στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) με σκοπό να καλύψει τις νέες ανάγκες των φορέων πληροφόρησης σε ό,τι αφορά την αναδυόμενη στον κλάδο τεχνολογία. Δίνοντας, μέσω Σχημάτων XML, τη δυνατότητα στο χρήστη να καθορίσει το σύνολο των κανόνων που διέπουν την περιγραφή των οντοτήτων, τον οδηγεί στην έγκυρη αποτύπωση πληροφοριών, είτε πρόκειται για θεματικές ενότητες του ενδιαφέροντος συγκεκριμένων ομάδων χρηστών, είτε για διαδεδομένα διεθνή πρότυπα, με εύχρηστο τρόπο. Η εφαρμογή eXaMpLe, μέσω της χρήσης Σχημάτων XML, έχει την ικανότητα να λειτουργήσει ως εργαλείο επεξεργασίας εγγράφων που υπακούουν σε πρότυπα όπως αυτά που έχουν αναπτυχθεί για χρήση από φορείς πληροφόρησης (EAD - Encoded Archival Description, MARCXML, MODS κλπ). Ο χρήστης καθοδηγείται διαρκώς σε εισαγωγή δεδομένων που συνάδουν τόσο με το ενεργό Σχήμα, όσο και με τα ήδη καταγεγραμμένα δεδομένα στο έγγραφο υπό επεξεργασία. Η επεξεργασία εγγράφων ενισχύεται από την ύπαρξη εγγράφων - οδηγών, τα οποία οδηγούν στην αυτόματη εισαγωγή πληροφοριών που αφορούν κοινά δεδομένα ομάδας εγγράφων, ώστε να περιορίζεται η επανάληψη εισαγωγής όμοιων πληροφοριών από το χρήστη. Στην ευχρηστία της εφαρμογής συντείνει η δυνατότητα απόκρυψης της δομής του Σχήματος μέσω της διεπαφής εργασίας, η οποία καθίσταται φιλική ακόμα και σε χρήστες χωρίς εξοικείωση με τη τεχνική ορολογία του εκάστοτε γνωστικού αντικειμένου. Η περιγραφή των οντοτήτων και η αποτύπωση των πληροφοριών σε ψηφιακή μορφή με τη βοήθεια της εφαρμογής συμπληρώνεται από το μηχανισμό προβολής και διάθεσής τους, ο οποίος εκμεταλλεύεται το φυσικό προσανατολισμό της γλώσσας XML στις τεχνολογίες του Διαδικτύου. Η εφαρμογή eXaMpLe επιχειρεί να καλύψει το διαφαινόμενο κενό μεταξύ των νέων τεχνολογιών, που ήδη επικρατούν στον επιστημονικό τομέα της διαχείρισης της πληροφορίας, των καθιερωμένων διεθνών προτύπων και των παραδοσιακών μεθόδων εργασίας. Η παρούσα εργασία, πραγματοποιώντας αρχικά μία επισκόπηση στις νέες τάσεις και τεχνολογίες που επικρατούν στο χώρο αυτό, παρουσιάζει την εφαρμογή eXaMpLe, της οποίας τα λειτουργικά χαρακτηριστικά αναδεικνύονται μέσα από την κωδικοποίηση πληροφοριών με χρήση των προτύπων EAD και MARCXML