Η επεξεργασία του υλικού στην υβριδική υπηρεσία πληροφόρησης: παράλληλη χρήση των εργαλείων

Abstract

Η σύγχρονη υπηρεσία πληροφόρησης μεταλλάσσει το ρόλο της και προσαρμόζεται στις νέες ανάγκες και απαιτήσεις της εποχής. Αποστολή της ήταν και παραμένει η εξυπηρέτηση των δυνητικών χρηστών της, με επιτόπιες αλλά και διαδικτυακές υπηρεσίες. Για την επίτευξη των στόχων της καλείται να διαχειριστεί ένα νέο λειτουργικό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από το υβριδικό υλικό και προέκυψε από την καταλυτική έλευση του Διαδικτύου στο χώρο της πληροφόρησης. Η εισήγηση στοχεύει α) στην παρουσίαση του υφιστάμενου περιβάλλοντος διαχείρισης και επεξεργασίας του ψηφιακού και συμβατικού υλικού των υπηρεσιών πληροφόρησης καθώς και των εργαλείων που χρησιμοποιούνται γι’ αυτό το σκοπό, β) στην ανάδειξη της διαδικασίας εξέλιξης και προσαρμογής των συμβατικών εργαλείων επεξεργασίας υλικού κάτω από την επίδραση των νέων εργαλείων και των γενικότερων συνθηκών που διαμορφώνει το Διαδίκτυο και στην παρουσίαση της παράλληλης χρήσης τους με τα νέα προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις ιδιαιτερότητες της ψηφιακής πληροφορίας, γ) στην παρουσίαση των πολιτικών και προσεγγίσεων για την επιλογή σχημάτων και εργαλείων τόσο για το συμβατικό όσο για το ψηφιακό υλικό. Το σημερινό πληροφοριακό περιβάλλον που καλούνται να διαχειριστούν οι υπηρεσίες πληροφόρησης είναι υβριδικό για λόγους που σχετίζονται κυρίως με τη διττή φύση του υλικού που καλούνται να επεξεργαστούν (ψηφιακό και συμβατικό). Αναφορικά με τη διαδικασία εκτέλεσης των λειτουργιών της επεξεργασίας και της οργάνωσης του υλικού, οι υπηρεσίες πληροφόρησης χρησιμοποιούν τις εξής κατηγορίες εργαλείων: Συμβατικά εργαλεία (π.χ. AACR2, DDC, MARC, LCSH, κ.λπ.) Νέα εργαλεία (π.χ. XML, DC, METS, κ.λπ.). Παλαιά εργαλεία που εξελίσσονται κάτω από την επίδραση νέων (π.χ. MARCXML, MODS, κ.λπ.) Η παρουσία αυτού του πλήθους εργαλείων αποτελεί μια ανάγκη που έχει προκύψει από τις ιδιαιτερότητες και απαιτήσεις της ψηφιακής πληροφορίας και όχι μια παροδική τάση ή μόδα, αν και προς το παρόν υπάρχει σε μεγάλο βαθμό ανωριμότητα και αστάθεια. Η ανάγκη διαχείρισης του υβριδικού υλικού με αποτελεσματικό τρόπο σε συνδυασμό με τις ιδιαιτερότητες που συνοδεύουν τη νέα, σύγχρονη εποχή οδήγησαν στην παράλληλη χρήση των εργαλείων. Οι απαιτήσεις όμως της ψηφιακής πληροφορίας, είτε αφορά σε ψηφιακό υλικό είτε σε συμβατικό, επέβαλαν και την εξέλιξη των παλαιών εργαλείων επεξεργασίας του συμβατικού υλικού, τα οποία απέκτησαν άμεσα νέους ρόλους (όπως π.χ. DDC, θησαυροί, κ.ά.) ή μετατράπηκαν και προσαρμόστηκαν στις νέες απαιτήσεις (με υλοποιήσεις όπως π.χ. οι AACR2R, MARCXML, κ.ά.). Η εξέλιξη αποτελεί φυσική αναγκαιότητα από τη στιγμή που τα συμβατικά εργαλεία παρουσιάζουν μειονεκτήματα και ανεπάρκειες στη διαχείριση του ψηφιακού υλικού αλλά και αντίστοιχες ανεπάρκειες παρουσιάζουν και τα νέα εργαλεία για την επεξεργασία του συμβατικού υλικού. Η διαδικασία της εξέλιξης των εργαλείων δρομολόγησε την εξέλιξη των ίδιων των υπηρεσιών πληροφόρησης δηλαδή των ιδρυμάτων που καλούμε βιβλιοθήκες, αρχεία, μουσεία, κέντρα πληροφόρησης και κέντρα τεκμηρίωσης. Οι υπηρεσίες πληροφόρησης καλούνται να αποφασίσουν αν θα χρησιμοποιήσουν τα νέα εργαλεία και σε ποιες περιπτώσεις και στην ουσία σε ποιο βαθμό θα προσαρμοστούν στο υβριδικό περιβάλλον λειτουργίας. Καλούνται λοιπόν να απαντήσουν σε ποικίλες ερωτήσεις στρατηγικής και διαμόρφωσης μελλοντικής πολιτικής. Αναμένουμε πως το υβριδικό περιβάλλον στο οποίο δρούμε τώρα -και πιθανό για πολύ καιρό ακόμα- θα δώσει τη θέση του στην εποχή των μετα-βιβλιοθηκών όπου θα έχει επέλθει η σύγκλιση λειτουργιών και εργαλείων