Ειδικές διεπαφές με ηλεκτρονικά συστήματα βιβλιοθηκών για άτομα με προβλήματα όρασης

Abstract

Το άρθρο αυτό έχει σαν αντικείμενο την προσαρμογή και επέκταση μιας ειδικής διεπαφής που έχει σχεδιαστεί και υλοποιηθεί στο Ινστιτούτο Επεξεργασία του Λόγου (ΙΕΛ) στο πλαίσιο του έργου ‘Περιβάλλον ανάγνωσης για τυφλούς’ του Προγράμματος ΕΠΕΤ ΙΙ. Η διεπαφή αυτή που έχει σχεδιαστεί για την πρόσβαση των ατόμων με προβλήματα όρασης στο παραθυρικό περιβάλλον του λειτουργικού συστήματος Windows, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για οποιαδήποτε εφαρμογή που τρέχει κάτω από τα Windows, αλλά μπορεί επίσης να προσαρμοστεί / επεκταθεί και για άλλα λειτουργικά συστήματα. Μια σημαντική της εφαρμογή θα μπορούσε να είναι η διευκόλυνση πρόσβασης των ατόμων με προβλήματα όρασης στις αυτοματοποιημένες ηλεκτρονικές υπηρεσίες των βιβλιοθηκών, όπως η πληροφόρηση από τους επιγραμμικούς καταλόγους των βιβλιοθηκών, καθώς και ο δανεισμός πόρων που διατίθενται από τη συγκεκριμένη βιβλιοθήκη ή τις βιβλιοθήκες / βάσεις πληροφοριών με τις οποίες αυτή συνεργάζεται (διαδανεισμός). Τα εργαλεία του συστήματος διεπαφής είναι, μεταξύ άλλων, λογισμικό τοπολογικής περιγραφής και τεμαχισμού σε επιμέρους στοιχεία (παράθυρα εργασίας, πλαίσια διαλόγου, μενού επιλογών, εικονίδια, μηνύματα κλπ) των ενεργών παραθυρικών εφαρμογών, λογισμικό αναγνώρισης των λεκτικών στοιχείων της οθόνης, λογισμικό αναγνώρισης της γλώσσας των λεκτικών στοιχείων καθώς και εκφώνησής τους μέσω του συνθέτη της προσδιορισθείσας γλώσσας. Για την εκφώνηση των λεκτικών στοιχείων και την ηχητική ενημέρωση του χρήστη για τη θέση και το περιεχόμενο των αντικειμένων κάθε ενεργού παραθυρικής εφαρμογής έχει χρησιμοποιηθεί για μεν την ελληνική γλώσσα το ειδικό λογισμικό σύνθεσης φωνής του ΙΕΛ, ο Εκφωνητής, ενώ για την υπόλοιπες γλώσσες μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντίστοιχα εμπορικά συστήματα σύνθεσης φωνής. Τέλος, μια σημαντική επέκταση του συστήματος είναι η ενσωμάτωση μια μονάδα αναγνώρισης φωνής συνεχούς λόγου, η οποία θα δίνει τη δυνατότητα στον χρήστη να εισάγει φωνητικά τις επιλογές του μέσω μικροφώνου αντί για το πληκτρολόγιο. Το πρωτότυπο που θα προκύψει θα υποβληθεί σε έναν τελικό έλεγχο και αξιολόγηση από αντιπροσωπευτικούς χρήστες, οπότε θα είναι πλέον σε θέση να ενσωματωθεί στο ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης της βιβλιοθήκης. Η σύγχρονη τάση της καθολικής πρόσβασης καθιστά ένα τέτοιο σύστημα μια σημαντικότατη μονάδα ηλεκτρονικής πρόσβασης και διαχείρισης της πληροφορίας στο περιβάλλον των Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών