Η αρχή της απαγόρευσης της λογοκρισίας και η προστασία των ανηλίκων στις βιβλιοθήκες στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ: ελληνική νομοθεσία και αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ για τον έλεγχο της πρόσβασης σε πορνογραφικό υλικό στο Διαδίκτυο

Abstract

Η αρχή της απαγόρευσης της λογοκρισίας είναι μια βασική αρχή της δεοντολογίας της βιβλιοθηκονομίας, αλλά μπορεί να κάμπτεται σε ορισμένες περιπτώσεις, για λόγους όπως η ανάγκη προστασίας των ανηλίκων χρηστών. Στον νέο ελληνικό Κανονισμό Λειτουργίας Δημοσίων Βιβλιοθηκών του 2003, προβλέπονται περιπτώσεις κατά τις οποίες συγκεκριμένο υλικό δεν πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στις πηγές μιας βιβλιοθήκης. Καμία συγκεκριμένη αναφορά, όμως, δεν γίνεται με τον Κανονισμό στις δυνατότητες της βιβλιοθήκες να ελέγξει, για τους ίδιους λόγους που ελέγχει το υλικό που παραγγέλνει κατά τον Κανονισμό κλπ, και την πρόσβαση των ανηλίκων χρηστών της σε ιστοσελίδες του Διαδικτύου. Αντίθετα, στις ΗΠΑ, με την απόφαση American Library Association v. US του 2003, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ έκρινε, κατά πλειοψηφία, ότι ο νόμος ο οποίος απαγορεύει τη χρηματοδότηση των βιβλιοθηκών από ομοσπονδιακές πηγές χρημάτων, εάν οι βιβλιοθήκες δεν εγκαταστήσουν τεχνολογικά μέτρα εμπλοκής της πρόσβασης σε ιστοσελίδες με πορνογραφικό υλικό, είναι συνταγματικός. Μετά από έναν χρόνο περίπου, το 2004, και σε αμφίβολη συμβατότητα με την απόφαση ALA v. US, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε (πάλι κατά πλειοψηφία) αντισυνταγματικό τον νόμο ‘Child On Line Protection Act’, ο οποίος απειλούσε με ποινές όσους δημοσίευαν στο Διαδίκτυο πορνογραφικό υλικό, που μπορεί να βλάψει τους ανηλίκους (Aschroft v. American Civil Liberties Union, 2004). Η εισήγηση αναλύει τα παραπάνω νομοθετικά κείμενα και εξετάζει κατά πόσο οι βιβλιοθήκες στην Ελλάδα νόμιμα μπορούν (ή και εάν οφείλουν) να ελέγχουν την πρόσβαση των ανηλίκων χρηστών τους σε υλικό του Διαδικτύου, το οποίο μπορεί να αποβεί βλαπτικό για αυτούς.