Έρευνα για την προσβασιμότητα των τυφλών και των ατόμων με περιορισμένη όραση στους Δικτυακούς Τόπους των Ελληνικών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών

Abstract

Τα τελευταία χρόνια, οι ελληνικές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες έχουν αναπτύξει Δικτυακούς Τόπους (ΔΤ) προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες των απομακρυσμένων χρηστών τους. Ωστόσο, ο σχεδιασμός και η διαχείριση ενός ΔΤ εγείρει ζητήματα που αφορούν στην προσβασιμότητά του: αν ο ΔΤ δεν έχει σχεδιαστεί και δομηθεί σωστά, τότε, ένα ποσοστό χρηστών το οποίο αντιμετωπίζει προβλήματα όρασης δεν έχει δυνατότητα πρόσβασης σε αυτόν. Η παρούσα έρευνα είχε ως σκοπό την αξιολόγηση των Δικτυακών Τόπων των ελληνικών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών, καθώς και τον έλεγχο προσβασιμότητας συγκεκριμένων ιστοσελίδων τους για χρήστες που αντιμετωπίζουν προβλήματα όρασης. Μέσω της έρευνας αξιολογήθηκαν οι ΔΤ των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών με βάση γενικά κριτήρια που συγκεντρώθηκαν από την υπάρχουσα βιβλιογραφία. Παράλληλα, η χρήση ερωτηματολογίου το οποίο στάλθηκε στις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, επέτρεψε τη συγκέντρωση και ανάλυση στοιχείων που αφορούσαν στο σχεδιασμό τους και τις παρεχόμενες ηλεκτρονικές υπηρεσίες, καθώς επίσης και σε στοιχεία σχετικά με τους χρήστες με προβλήματα όρασης. Με βάση τα στοιχεία αυτά, επιλέχθηκαν τέσσερις ιστοσελίδες από κάθε ΔΤ (αρχική ιστοσελίδα, OPAC, ηλεκτρονικά περιοδικά και βάσεις δεδομένων) και οι οποίες ελέγχθηκαν εάν και κατά πόσο είναι προσβάσιμες από αυτή την ομάδα χρηστών. Ο έλεγχος έγινε με τη χρήση του online εργαλείου WebXACT. Στη χώρα μας, αν και δεν έχει δοθεί η δέουσα προσοχή σε θέματα προσβασιμότητας ΔΤ, η αξιολόγηση και ο έλεγχος προσβασιμότητας των ΔΤ των βιβλιοθηκών είχαν ικανοποιητικά αποτελέσματα. Τα δύο κυριότερα προβλήματα που ανέδειξε η έρευνα αφορούσαν στην έλλειψη μεταδεδομένων και στοιχείων περιγραφής των γραφικών κατά τον σχεδιασμό των ΔΤ. Από την άλλη, οι βιβλιοθήκες, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν έχουν μεριμνήσει για τα άτομα με προβλήματα όρασης, τόσο σε επίπεδο πολιτικής και υλικοτεχνικής υποδομής, όσο και σε επίπεδο σχεδιασμού των ΔΤ τους. Η έρευνα κατέδειξε ότι ο κύριος λόγος που οι βιβλιοθήκες δεν έχουν προνοήσει για τους χρήστες με προβλήματα όρασης είναι η άγνοια σχετικά με ζητήματα προσβασιμότητας της συγκεκριμένης ομάδας χρηστών, αλλά και το μικρό ποσοστό ατόμων που εντάσσονται στην κατηγορία αυτή. Ωστόσο, είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η πλειοψηφία των βιβλιοθηκονόμων εξέφρασε ενδιαφέρον προς αυτή την κατεύθυνση, με στόχο τη βελτίωση της δομής των ΔΤ των βιβλιοθηκών τους και την παροχή υπηρεσιών που θα απευθύνονται σε χρήστες με προβλήματα όρασης και τυφλούς. Τέλος, στην παρούσα ανακοίνωση, θα παρουσιαστούν πρότυπα, οδηγοί και εργαλεία που βοηθούν στον έλεγχο και τη βελτίωση της προσβασιμότητας των ΔΤ των βιβλιοθηκών.