Προοπτικές Συνεργασίας των Κυπριακών Βιβλιοθηκών

Abstract

Στην παρούσα ανακοίνωση επιχειρείται µια γνωριµία µε τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστηµίου Κύπρου, µέσω της παράθεσης δεδοµένων που αφορούν την λειτουργίες της. Περιγράφονται οι νέες υπηρεσίες που έχουν αναπτυχθεί πρόσφατα, οι άξονες ανάπτυξης για την περαιτέρω κάλυψη των µαθησιακών και πληροφοριακών αναγκών του Πανεπιστηµίου Κύπρου και οι προοπτικές συµβολής της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστηµίου Κύπρου στην ανάπτυξη και συνεργασία των Κυπριακών Βιβλιοθηκών. Πρωταρχική αποστολή της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστηµίου Κύπρου αποτελεί η εξυπηρέτηση των µαθησιακών και πληροφοριακών αναγκών των µελών της Ακαδηµαϊκής κοινότητας, τα οποία ανέρχονται σε 3800 περίπου ενεργούς χρήστες (φοιτητές, διδάσκοντες, ερευνητές). Η βιβλιοθήκη είναι ωστόσο ανοιχτή στους εξωτερικούς χρήστες, αφού ήδη αριθµούν περισσότερα από 700 µέλη. Τα θεµατικά αντικείµενα που καλύπτονται είναι κυρίως αυτά που θεραπεύονται από τα Τµήµατα που ήδη λειτουργούν στο Πανεπιστήµιο. Η συλλογή περιλαµβάνει: 220.000 βιβλία, εκ των οποίων µόνον 40.000 καταλογογραφηµένα, προσβάσιµα µέσω του διαδικτύου (web-OPAC) και αξιοποιήσιµα, 3.500 τίτλους περιοδικών, εκ των οποίων 1.650 τρέχοντες, πρόσβαση σε 3.500 ηλεκτρονικά περιοδικά (κυρίως λόγω της συµµετοχής στην Κοινοπραξία Ελληνικών Ακαδηµαϊκών Βιβλιοθηκών HEAL-Link), 50 βάσεις δεδοµένων, πρόσβαση σε 200.000 ηλεκτρονικά βιβλία συγκεντρωµένα σε 100 νοερές συλλογές (virtual collections) στο διαδίκτυο και 300 χρήσιµες συνδέσεις σε ιστότοπους οργανωµένες σε δοµηµένα ευρετήρια, 1.500 τίτλους εκπαιδευτικών πολυµέσων, µουσικών δίσκων σε CD-ROM, βιντεοταινιών, δισκετών, κασετών, µικροταινιών (microfilms) κλπ. οπτικοακουστικού υλικού. Την περίοδο 2000-2001 αναπτύχθηκαν νέες υπηρεσίες και επιλύθηκαν πολλά από τα χρόνια προβλήµατα της Βιβλιοθήκης, όπως: δηµιουργία ψηφιακής-νοερής βιβλιοθήκης (digital-virtual library) και εξασφάλιση πρόσβασης από όλο το πανεπιστηµιακό δίκτυο, διόρθωση και συντήρηση των αρχείων καθιερωµένων όρων του ηλεκτρονικού καταλόγου, εξεύρεση νέων γραφειακών χώρων και βιβλιοστασίων, εγκατάσταση συστήµατος κινητών ραφιών, αναταξιθέτηση της συλλογής περιοδικών, ένταξη στην Κοινοπραξία HEAL-Link, έναρξη της αναδροµικής καταλογογράφησης µε στελέχωση και εκπαίδευση οµάδας καταλογογράφων, λειτουργία των δύο παραρτηµάτων (Τουρκικών Σπουδών και Ερευνητικής Μονάδας Αρχαιολογίας), εγκατάσταση αντικλεπτικών συστηµάτων, συστηµατική επιµόρφωση του προσωπικού µε συµµετοχή σε σειρά εξωτερικών σεµιναρίων και συνεδρίων (συνολικά 37 αποστολές 17 ατόµων), οργάνωση προγράµµατος δια βίου εκπαίδευσης του προσωπικού µε την έναρξη εσωτερικών σεµιναρίων αλληλο-επιµόρφωσης, επέκταση των υπηρεσιών ηλεκτρονικής πληροφόρησης σε τυφλούς και άτοµα µε προβλήµατα όρασης µε την εγκατάσταση προσαρµοσµένων σταθµών και τη δηµιουργία εναλλακτικού (ψηφιακού) υλικού, λογιστική παρακολούθηση προϋπολογισµών (δαπανών και εσόδων), κλπ. 1 Υπολείπονται ακόµη αρκετά για την ολοκλήρωση των στόχων της Βιβλιοθήκης. Τοµείς όπως: ο πληροφοριακός (θεµατική βιβλιογραφική κάλυψη), της Εκπαίδευσης και Υποστήριξης Χρηστών, της Συντήρησης Έντυπου Υλικού, της Ανάπτυξης Εφαρµογών είτε απουσιάζουν εντελώς είτε βρίσκονται στα πρώτα τους στάδια. Οι προκλήσεις της επερχόµενης «Κοινωνίας της Πληροφορίας», οι συνέπειες του ακολουθούµενου στο Πανεπιστήµιο Κύπρου εκπαιδευτικού µαθητοκεντρικού συστήµατος των µαθηµάτων επιλογής και το µαθησιακό υπόδειγµα της πολλαπλής βιβλιογραφίας και της απουσίας µοναδικού συγγράµµατος, καθιστούν τη Βιβλιοθήκη κοµβικό σηµείο στη µαθησιακή διαδικασία των φοιτητών του Πανεπιστηµίου Κύπρου. Η βιβλιοθήκη οφείλει να µετεξελιχθεί πολύ γρήγορα σε «κέντρο µαθησιακών πόρων» όπου ένας βασικός άξονας των δραστηριοτήτων θα είναι η εξασφάλιση πληροφοριακής παιδείας (information literacy) στους χρήστες. Το προσωπικό της Βιβλιοθήκης, υπάρχον και νέο, οφείλει να αποκτήσει τις κατάλληλες δεξιότητες, γνώσεις και αντιλήψεις για να µπορέσει η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστηµίου Κύπρου να προσαρµοστεί στις απαιτήσεις της νέας εποχής και να επιτελέσει το έργο της . Η όσο το δυνατό ταχύτερη διευθέτηση των θεµάτων εσωτερικής λειτουργίας της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστηµίου Κύπρου (επαρκής στελέχωση, εδραίωση ή ανάπτυξη νέων υπηρεσιών ηλεκτρονικής πληροφόρησης, ολοκλήρωση αναδροµικής καταλογογράφησης κλπ) θα της επιτρέψει να στραφεί απερίσπαστα και µε την υποστήριξη των υπόλοιπων βιβλιοθηκών στη Κύπρο. Υπάρχει έδαφος για συνεργασία µε στόχο την οργάνωσή τους και την παραγωγή κοινών πληροφοριακών προϊόντων και υπηρεσιών (καταλογογράφηση υλικού, συλλογικοί κατάλογοι, διαδανεισµός, συντονισµένες αγορές και προσβάσεις σε πηγές κλπ). Τα πρώτα βήµατα έχουν ήδη γίνει. Για µια επιτυχή και καρποφόρα συνεργασία απαιτείται όµως η εκπλήρωση ορισµένων ευνόητων προϋποθέσεων από πλευράς βιβλιοθηκών, όπως: η επαρκής στελέχωση των βιβλιοθηκών, η εξασφάλιση υπολογιστικού και διαδικτυακού εξοπλισµού, ο εφοδιασµός τους µε υπολογιστικό πρόγραµµα διαχείρισης βιβλιοθήκης που ακολουθεί τα διεθνή πρότυπα, η εξασφάλιση συστηµατικής τεχνικής υποστήριξής τους, η σύνδεση στο διαδίκτυο, κλπ. Η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστηµίου Κύπρου θα µπορεί να συµβάλλει σηµαντικά µε τη µεταφορά της συσσωρευόµενης τεχνογνωσίας της.