Το «άνοιγμα» των Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών προς ειδικές κατηγορίες χρηστών: η περίπτωση των ΑΜΕΑ και των ατόμων με προβλήματα δυσλεξίας

Abstract

Τα τελευταία χρόνια οι Βιβλιοθήκες, και ειδικότερα οι Ακαδημαϊκές, ‘’εκμεταλλευόμενες’’ τις δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, μπορούν πλέον να επεκτείνουν τις προσφερόμενες υπηρεσίες τους και σε ειδικές κατηγορίες χρηστών, όπως είναι τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες (ΑΜΕΑ) και τα άτομα με προβλήματα δυσλεξίας, που μέχρι σήμερα αδυνατούσαν να εξυπηρετήσουν λόγω της δυσκολίας πρόσβασης στο χώρο τους αλλά και στο υλικό τους. Το «άνοιγμα» όμως των βιβλιοθηκών και προς αυτή την κατηγορία χρηστών, δεν είναι κάτι που πετυχαίνεται εύκολα. Προϋποθέτει ειδικές γνώσεις και μελέτη των τρόπων κάλυψης των αναγκών αυτών των ατόμων, ανάλογα με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν (μειωμένης όρασης, κίνησης, ακοής, ομιλίας, μαθησιακής δυσκολίας κ.λπ.) Με το παρόν άρθρο, ύστερα από μία βιβλιογραφική επισκόπηση των ερευνητικών προσεγγίσεων και των πρακτικών που εφαρμόζονται διεθνώς για τα ΑΜΕΑ, επιχειρείται μια κατηγοριοποίηση των υπηρεσιών που μπορούν να προσφερθούν σε αυτούς τους χρήστες. Αναπτύσσονται δε αναλυτικά τρεις βασικές ενότητες: η άρση των φραγμών στις δυνατότητες χρήσης του Διαδικτύου (1), ο εμπλουτισμός της συλλογής με ειδικές κατηγορίες υλικού (2), η απόκτηση ειδικού τεχνικού εξοπλισμού (3). Ειδικότερα για τα άτομα με δυσλεξία, παρατίθενται τα διαθέσιμα εργαλεία που έχουν αναπτυχθεί από βιβλιοθήκες του εξωτερικού και διατυπώνονται συγκεκριμένες πρακτικές προτάσεις προσαρμογής, οργάνωσης και προσανατολισμού τους στο χώρο της βιβλιοθήκης. Δεν αρκεί όμως μόνο η κατάλληλη κτιριακή υποδομή, ο εμπλουτισμός των συλλογών και η προμήθεια ειδικού τεχνικού εξοπλισμού. Οι προσαρμογές στη νομοθεσία, η εκπαίδευση των βιβλιοθηκονόμων και η έκδοση συγκεκριμένων οδηγιών, θεωρούνται απαραίτητες διοικητικές δράσεις που θα υποβοηθήσουν στην παροχή αυτών των “ειδικών” υπηρεσιών. Συμπερασματικά συνάγεται ότι η μέχρι σήμερα “υστέρηση “ των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών στην εξυπηρέτηση ειδικών κατηγοριών χρηστών, δεν οφείλεται στην έλλειψη ευαισθητοποίησης, αλλά κυρίως στην άγνοια των σύγχρονων υποστηρικτικών προσαρμοστικών τεχνολογιών και των τρόπων παροχής πρόσβασης στις πληροφορίες με εναλλακτικές μορφές και μεθόδους