Σχεδιασμός του Ολοκληρωμένου Συστήματος Ψηφιακής Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Αθηνών

Abstract

Στο πλαίσιο της παρούσας εισήγησης περιγράφεται η αρχιτεκτονική του Συστήματος Ψηφιακής Βιβλιοθήκης (ΣΨΒ) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), που αναπτύσσεται από το Υπολογιστικό Κέντρο Βιβλιοθηκών (ΥΚΒ). Οι ψηφιακές συλλογές του ΕΚΠΑ παρουσιάζουν ιδιαίτερο πολιτιστικό και επιστημονικό ενδιαφέρον και χαρακτηρίζονται από μεγάλη ετερογένεια. Αποτελούνται από διαφορετικού τύπου υλικό (έντυπα και χειρόγραφα έγγραφα, πάπυροι, εικόνες και φωτογραφίες, ηχητικά ντοκουμέντα, βίντεο, μουσειακά αντικείμενα καθώς και διαφόρων ειδών χειροτεχνήματα) το οποίο είναι είτε αμιγώς ψηφιακό είτε ψηφιοποιημένο. Ταυτόχρονα, είναι επιθυμητό η πρόσβαση και πλοήγηση στο περιεχόμενο των συλλογών να γίνεται με εύκολο και προσιτό τρόπο εξυπηρετώντας αποτελεσματικά τους διαφορετικούς στόχους κάθε κατηγορίας χρηστών. Για λόγους διαλειτουργικότητας, ολοκλήρωσης και αποδοτικότερης διαχείρισης των ψηφιακών συλλογών αποφασίστηκε να υλοποιηθεί ένα κεντρικό σύστημα Ψηφιακής Βιβλιοθήκης στο οποίο αποθηκεύονται όλες οι συλλογές. Η διαχείριση τους πραγματοποιείται κεντρικά, με ενιαίο τρόπο, διατηρώντας όμως τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Αρχικά παρουσιάζονται οι προδιαγραφές και οι απαιτήσεις των ψηφιακών συλλογών, οι οποίες θεωρήθηκαν σημαντικότερες σύμφωνα με τις ανάγκες του ΕΚΠΑ. Με βάση αυτές τις προδιαγραφές, επελέγησαν τρία σύγχρονα ΣΨΒ, ευρέως διαδεδομένα και διαθέσιμα υπό καθεστώς ανοιχτού κώδικα: το DSpace, το Fedora και το Greenstone. Μέσα από την αξιολόγηση των συστημάτων αυτών προέκυψε η ανάγκη της περαιτέρω μελέτης του DSpace και του Fedora, καθώς κάλυπταν σε σχέση με το Greenstone τις σημαντικότερες απαιτήσεις των ψηφιακών συλλογών του ΕΚΠΑ. Η περαιτέρω σύγκριση των δύο συστημάτων βασίστηκε στη συλλογή Λαογραφίας, μία από τις απαιτητικότερες συλλογές του ΕΚΠΑ, που παρουσιάζει ιδιαίτερα σύνθετη δομή και ετερογένεια. Συγκεκριμένα, μελετήθηκε σε πιλοτικό επίπεδο η πληρότητα στην κάλυψη των ιδιαίτερων αναγκών της συλλογής Λαογραφίας από τα δύο συστήματα και το κόστος υλοποίησης που απαιτείται από το καθένα. Η μελέτη, σε συνδυασμό με τις γενικότερες απαιτήσεις και προδιαγραφές για το ΣΨΒ του ΕΚΠΑ, κατέληξε στην επιλογή του Fedora, λόγω της ευελιξίας και τις επεκτασιμότητας που το χαρακτηρίζουν. Η παρούσα εισήγηση ολοκληρώνεται με την παρουσίαση της αρχιτεκτονικής του υπό ανάπτυξη συστήματος, επεκτείνοντας τη βασική λειτουργικότητα του Fedora