ΑμεΑ και Εκπαίδευση Βιβλιοθηκονόμων στην Ελλάδα

Abstract

Η παρούσα έρευνα σκοπό έχει να εξετάσει την εκπαιδευτική κατάρτιση των βιβλιοθηκονόμων για την εξυπηρέτηση ανθρώπων με αναπηρία (ΑμεΑ). Ο όρος ΑμεΑ αναφέρεται σε άτομα με ειδικές ανάγκες και ειδικές ικανότητες (DPI, 2008). Τα άτομα αυτά διακρίνονται από ανεπάρκεια και ανικανότητα εκτέλεσης συγκεκριμένων εργασιών (Boudon and Bouccicaud, 1989). Στο εξωτερικό, αρκετές βιβλιοθήκες παρέχουν υψηλού επιπέδου υπηρεσίες εξυπηρέτησης ΑμεΑ, καθώς έχουν προβεί σε ουσιαστικές αλλαγές και σχετικές προβλέψεις (Gibson, 1977; Κανελλοπούλου, 2006). Οι Σκανδιναβικές χώρες (και ιδιαίτερα η Σουηδία και Δανία), για παράδειγμα, έχουν θεσπίσει νόμους οι οποίοι εγγυώνται την παροχή υπηρεσιών στα άτομα με αναπηρίες από τις βιβλιοθήκες (Κουλικούρδη, 2007). Επιπροσθέτως, οι Κάτω Χώρες (στις οποίες υπάρχουν πέντε βιβλιοθήκες για τυφλούς που παρέχουν ειδικό υλικό προς ανάγνωση), η Νορβηγία, η Ρωσία, η Νότια Αφρική και οι ΗΠΑ έχουν θεσπίσει εθνική πολιτική για την παροχή υλικού σε παιδιά με προβλήματα όρασης. Ειδικά για τις ΗΠΑ, υπάρχουν αμέτρητες ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο που α περιγράφουν τις υπηρεσίες, τον εξοπλισμό και τις προσπάθειες των βιβλιοθηκών αυτών για την εξυπηρέτηση των χρηστών τους με αναπηρίες (Κουλικούρδη, 2007). Στην Ελλάδα, η πρόσβαση στην πληροφορία δεν είναι εύκολη για όλους, περισσότερο δε για την κατηγορία των ΑμεΑ, μια και οι σχετικές υπηρεσίες βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο (Κανελλοπούλου, 2006). Οι βιβλιοθήκες, μόλις τα τελευταία χρόνια, έχουν αναπτύξει υπηρεσίες για την εξασφάλιση της πρόσβασης σε ΑμεΑ (Κουλικούρδη, 2007). Ωστόσο, η απόκτηση, εγκατάσταση και χρήση των τεχνολογιών από μια βιβλιοθήκη δεν αποτελούν πανάκεια στο πρόβλημα της ενσωμάτωσης των ΑμεΑ και της εξασφάλισης της πρόσβασής τους στην πληροφορία, ηλεκτρονική ή μη. Υπάρχει μια σειρά ενεργειών, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν στην πλήρη αξιοποίηση όλων αυτών των τεχνολογιών που παρέχονται, όπως είναι η υποστήριξη τους από εξειδικευμένο και καταρτισμένο προσωπικό (Rubin, 2001). Οι μέθοδοι της Βιβλιογραφικής Επισκόπησης (Literature Review) και του Ερωτηματολογίου (Questionnaire) υιοθετούνται για τους σκοπούς της εν λόγω έρευνας. Συγκεκριμένα, η βιβλιογραφική επισκόπηση αποσκοπεί στην θεωρητική προσέγγιση και παρουσίαση της διεθνούς και ελληνικής πραγματικότητας σχετικά με την εκπαιδευτική κατάρτιση των βιβλιοθηκονόμων στην εξυπηρέτηση των ΑμεΑ. Το δε ερωτηματολόγιο συμβάλλει στη συγκέντρωση στοιχείων από τις ελληνικές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες σχετικά με την εκπαιδευτική κατάρτιση του προσωπικού τους για την εξυπηρέτηση ΑμεΑ. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση των Βιβλιοθηκονόμων (ALA) "οι βιβλιοθήκες διαδραματίζουν ένα καταλυτικό ρόλο στις ζωές των ατόμων με ανικανότητα με τη διευκόλυνση της πλήρους συμμετοχής τους στην κοινωνία" (Nielsen, 2001). Σε αυτό το πλαίσιο, η παρούσα εργασία συμβάλλει στην αποτύπωση, ανάλυση και παρουσίαση της ελληνικής πραγματικότητας σήμερα, ως προς το επίπεδο εκπαίδευσης και κατάρτισης των βιβλιοθηκονόμων σε σχέση με την εξυπηρέτηση ΑμεΑ. Ως αποτέλεσμα, οι υπεύθυνοι των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών να διαμορφώνουν πολιτικές και στρατηγικές σχετικά με την εκπαιδευτική κατάρτιση των βιβλιοθηκονόμων τους για την αποτελεσματικότερη παροχή υπηρεσιών σε ΑμεΑ.