Έρευνα για την αξιοποίηση των ηλεκτρονικών βιβλίων στην Ελλάδα - Προκλήσεις για τις Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες

Abstract

To ηλεκτρονικό ή ψηφιακό βιβλίο (e-book) είναι το βιβλίο που εκδίδεται σε ψηφιακή μορφή. Μπορεί να είναι η ηλεκτρονική εκδοχή ενός έντυπου βιβλίου, αλλά μπορεί να διατίθεται και μόνο ηλεκτρονικά (e-born book). Ένα ηλεκτρονικό βιβλίο περιέχει περισσότερα επίπεδα πληροφορίας από ένα έντυπο βιβλίο (π.χ. ενσωματωμένο λεξικό, εικόνες, video, υπερσυνδέσμους, μεταφράσεις σε διαφορετικές γλώσσες κτλ.) Η ανάγνωση του γίνεται με συγκεκριμένο λογισμικό από εξειδικευμένες συσκευές ηλεκτρονικής ανάγνωσης (tab, e-readers), από υπολογιστές και από κινητά τηλέφωνα. Η μετάβαση από την έντυπη στην ηλεκτρονική εκδοτική δραστηριότητα επέφερε διεθνώς, σοβαρές αλλαγές στη μορφή του βιβλίου, στο τρόπο ανάγνωσης από τους τελικούς χρήστες αλλά και στον τρόπο παραγωγής και πρόσβασης σε αυτό (business model). Συγκεκριμένα, παραλείπονται στάδια της εκδοτικής αλυσίδας όπως η εκτύπωση, η μεταφορά, η φυσική διάθεση του υλικού και άλλα. Οι βιβλιοθήκες οφείλουν να προετοιμαστούν για τη νέα πραγματικότητα και κυρίως να κατανοήσουν τις αλλαγές στην εκδοτική δραστηριότητα, όπως αυτές υπαγορεύονται από την εισαγωγή του e-book αλλά και τη σίγουρη πια κυριάρχησή ταυ εντός της επόμενης δεκαετίας. Στην παρούσα εργασία πραγματοποιήθηκε η πρώτη ολοκληρωμένη έρευνα με στόχο να καταγραφεί η κατάσταση της ελληνικής εκδοτικής δραστηριότητας σε ότι αφορά τις ηλεκτρονικές εκδόσεις και κυρίως το ηλεκτρονικό επιστημονικό βιβλίο. Οι εκδότες είναι οι έμμεσοι «συνεργάτες» των ελληνικών βιβλιοθηκών (άρα και των ακαδημαϊκών), επομένως η μελέτη των αλλαγών που συμβαίνουν είναι πολύ σημαντική για τη χάραξη στρατηγικής. Έπειτα από έρευνα συγκεντρώθηκαν 655 διευθύνσεις email που ανήκουν σε ελληνικούς εκδοτικούς οίκους ή σε συνεργαζόμενους με αυτούς φορείς, με κύριο αντικείμενο το επιστημονικό σύγγραμμα. Οι κύριοι άξονες θεμάτων που εξετάστηκαν ήταν οι εξής: (α) ο βαθμός αξιοποίησης των e-books από Έλληνες εκδότες, (β) τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του ηλεκτρονικού βιβλίου κατά την άποψη των εκδοτών και (γ) η διάθεση για συνεργασία.