Πληροφόρηση και επικοινωνία στο χώρο των ανθρωπιστικών επιστημών: έρευνα χρηστών στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ

Abstract

Η διεθνής έρευνα στα ζητήματα αναγκών χρηστών διεξάγεται με ποιοτική μεθοδολογία, η οποία μπορεί με μεγαλύτερη επιτυχία να απαντήσει γιατί και γιατί όχι, να αναλύσει και να κατανοήσει συμπεριφορές χρησιμοποιώντας μικρά δείγματα πληθυσμού. Κατά τη διάρκεια του Δεκεμβρίου 2004 και Μαΐου-Ιουνίου 2005 διενεργήθηκαν είκοσι μία ημιδομημένες συνεντεύξεις με μέλη ΔΕΠ του Τμήματος Φιλολογίας και του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με αντικείμενο την επικοινωνία και την πληροφόρηση στις ανθρωπιστικές επιστήμες. Στην εισήγηση αυτή περιλάβαμε τα γενικά συμπεράσματα και αυτά που αφορούν στην ανάγνωση, στην επικοινωνία και στη δημοσίευση παραλείποντας την αναζήτηση των πληροφοριών, για να καταδειχθεί έτσι η σημασία και των άλλων επιστημονικών διαδικασιών. Τα αποτελέσματα δείχνουν την αμηχανία και τις αντιστάσεις της συγκεκριμένης ακαδημαϊκής κοινότητας στις σύγχρονες εξελίξεις, αποτυπώνοντας ταυτοχρόνως τη σταδιακή και σταθερή εξοικείωση των μελών της με τεχνολογικά μέσα και υπηρεσίες που ανταποκρίνονται περισσότερο στις ερευνητικές ανάγκες των ανθρωπιστικών επιστημών εν γένει και επιπλέον στις ιδιαίτερες απαιτήσεις των επιμέρους επιστημονικών κλάδων. Επίσης διαφάνηκε ότι το επίπεδο της χρήσης των νέων μέσων από την κοινότητα που εξετάσαμε συνδέεται άμεσα με τις υποδομές του ακαδημαϊκού ιδρύματος, ανθρώπινες και υλικές, καθώς βεβαίως και με την απουσία πολιτικής για την ψηφιακή πληροφόρηση. Τις τελευταίες δεκαετίες στον ακαδημαϊκό χώρο συντελούνται μεγάλες αλλαγές που μεταμορφώνουν την εκπαίδευση και τη διαδικασία της έρευνας των ανθρωπιστικών επιστημών επαναπροσδιορίζοντας το ρόλο τους στην κοινωνία της πληροφορίας. Οι ανθρωπιστικές επιστήμες επηρεάζονται από την ευρεία χρήση της τεχνολογίας με ποικίλους τρόπους, οι οποίοι πρέπει να μελετηθούν σε βάθος, έτσι ώστε οι παρεχόμενες υπηρεσίες πληροφόρησης να υποστηρίζουν ουσιαστικά τη διδασκαλία και την έρευνά τους. Οι έρευνες χρηστών της παραδοσιακής Βιβλιοθηκονομίας είναι ανάγκη να προσαρμοστούν στο νέο ψηφιακό περιβάλλον, όπου οι ρόλοι του δημιουργού και του χρήστη των πληροφοριών εναλλάσσονται και συνυπάρχουν δυναμικά. Η έρευνά μας επιχειρεί να σκιαγραφήσει το περιβάλλον πληροφόρησης στον ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο των ανθρωπιστικών επιστημών λαμβάνοντας υπόψη την έρευνα για την κοινωνική προσέγγιση της πληροφόρησης, τις απόψεις και την πληροφοριακή συμπεριφορά των μελών ΔΕΠ δυο Τμημάτων της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Στο επίκεντρο της έρευνας βρίσκονται οι διδάσκοντες όχι μόνο κατά την αναζήτηση πληροφοριών αλλά και στα στάδια της ανάγνωσης, της επικοινωνίας και της συγγραφής της έρευνας. Προσπαθήσαμε να γνωρίσουμε από τους ίδιους τις πρακτικές, τις απόψεις και τις επιφυλάξεις τους για τις νέες τεχνολογίες και υπηρεσίες πληροφόρησης που χρησιμοποιούν εντός και εκτός του φυσικού χώρου των βιβλιοθηκών.