Διερεύνηση της αναγνωστικής συμπεριφοράς των χρηστών των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών: η περίπτωση του Ιονίου Πανεπιστημίου

Abstract

Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες αποτελούν σημαντικούς φορείς διαχείρισης μαθησιακών και άλλων παραμέτρων της ακαδημαϊκής κοινότητας. Μια τέτοια παράμετρος είναι η αναγνωστική συμπεριφορά, η οποία σχετίζεται με τον τρόπο αντίληψης της ανάγνωσης και με τις αναγνωστικές τακτικές και συνήθειες των χρηστών - αναγνωστών. Η αναγνωστική πολιτική των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών πρέπει να συγκεκριμενοποιηθεί και να αποτελεί προτεραιότητα, ενισχύοντας τη μάθηση σε μια μεταβαλλόμενη, υβριδική εποχή. Η μελέτη της αναγνωστικής συμπεριφοράς και αντίληψης των φοιτητών / φοιτητριών συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση για τον αποτελεσματικό και δημιουργικό σχεδιασμό της αναγνωστικής πολιτικής των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών. Οι ανάγκες και οι προσδοκίες των αναγνωστών - χρηστών πρέπει να προσδιοριστούν και να αναλυθούν, ώστε να διαμορφωθεί η ανάλογη αναγνωστική πολιτική. Παρά τη σημαντικότητα των προαναφερθέντων ζητημάτων, στην Ελλάδα λίγες έρευνες έχουν ειδικά διεξαχθεί, είτε για την αναγνωστική συμπεριφορά, είτε για την αναγνωστική πολιτική στον ακαδημαϊκό χώρο. Στο άρθρο αυτό αρχικά διαμορφώνεται ένα πλαίσιο παραμέτρων διερεύνησης της αναγνωστικής συμπεριφοράς φοιτητών (προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί) ελληνικών πανεπιστημίων. Περαιτέρω, επεξήγονται μεθοδολογικά ζητήματα σχετιζόμενα με την μέτρηση των πτυχών της αναγνωστικής συμπεριφοράς των φοιτητών. Ακολούθως, διεξάγεται εμπειρική έρευνα με ερωτηματολόγιο. Παράγοντες που εξετάζονται συμπεριλαμβάνουν τη συχνότητα των αναγνώσεων, το είδος και τα κριτήρια επιλογής των αναγνωσμάτων, τους τρόπους ενημέρωσης και απόκτησης βιβλίων, το αναγνωστικό γούστο, τη σχέση χρηστών και ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών καθώς και την σχέση χρηστών και τύπων τεκμηρίων (συμβατικά - ψηφιακά). Τα παραπάνω δύνανται να σκιαγραφήσουν το ακαδημαϊκό μοντέλο αναγνωστικής συμπεριφοράς φοιτητών, επομένως και να διαμορφώσουν σημεία εκκίνησης για τo σχεδιασμό αναγνωστικών πολιτικών στις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες. Στο άρθρο παρουσιάζεται ανάλυση της αναγνωστικής συμπεριφοράς των φοιτητών / φοιτητριών του Ιονίου Πανεπιστημίου βασιζόμενη σε στρωματοποιημένη, ισομεγέθη δειγματοληψία του 20% του συνολικού αριθμού των «ενεργών» προπτυχιακών φοιτητών / φοιτητριών όλων των τμημάτων (συνολικά έξι τμημάτων). Η έρευνα διεξήχθη κατά τη διάρκεια των μηνών Απριλίου - Ιουνίου 2007. Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες οφείλουν να διερευνούν την αναγνωστική συμπεριφορά των φοιτητών/ φοιτητριών, προκειμένου να ικανοποιούν τις πραγματικές ανάγκες των εν δυνάμει χρηστών τους με αποτέλεσμα να γίνουν αποτελεσματικότερες και αποδοτικότερες σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον.