Εκτύπωση κατά παραγγελία σε μικρά ακαδημαϊκά ιδρύματα

Abstract

Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες στην Ελλάδα, μέχρι στιγμής, περιορίζουν το ρόλο τους, κυ- ρίως, στη συγκέντρωση, διαφύλαξη και παροχή πρόσβασης στην πληροφορία. Δεν έχουν επιχειρηματικές δραστηριότητες και δεν προσπαθούν να αποκομίσουν κάποιο κέρδος από τις λειτουργίες τους, ώστε να μπορούν να χρηματοδοτούν καλύτερα τις δραστηριό- τητες και τις υπηρεσίες τους. Η ταχύτατη πρόοδος της επιστήμης των υπολογιστών και η δυνατότητα απόκτησης ει- δικευμένου προσωπικού στο τομέα της πληροφορικής και των υπολογιστών γενικότερα μπορεί να βοηθήσει ώστε οι βιβλιοθήκες αυτού του είδους να διευρύνουν το πεδίο των δραστηριοτήτων και των υπηρεσιών τους χωρίς όμως να χάνουν τον ήδη υπάρχοντα ρόλο τους στην ακαδημαϊκή κοινότητα. Η δημιουργία νέων υπηρεσιών μπορεί να αποδειχτεί όχι μόνο μια καλή επιχειρηματική ευκαιρία αλλά και ένα μέσον αναβάθμισης της ίδιας της βιβλιοθήκης. Ιδιαίτερα, στα μικρά ακαδημαϊκά ιδρύματα, ένα τέτοιο εγχείρημα αποτελεί πρόκληση, καθώς οι πόροι τους είναι, εκ των πραγμάτων, περιορισμένοι και απαιτείται προσεχτικός στρατηγικός και οικονομικός σχεδιασμός.Μια από τις υπηρεσίες, που μπορεί να αναπτύ- ξει μια ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη, είναι η εκτύπωση κατά παραγγελία (Print on demand). Μέχρι στιγμής, για να προμηθευτεί ένα πανεπιστήμιο τα συγγράμματα που παρέχει στους φοιτητές, αυτά πρέπει να εγκριθούν από το Υπουργείο Παιδείας και, κατόπιν, να χορηγηθεί ένα ποσό από αυτό στο Πανεπιστήμιο, ώστε να τα αγοράσει. Σ αυτή τη διαδι- κασία εμπλέκονται πολλοί και διαφορετικοί φορείς και αυτό, συχνά, οδηγεί σε αμφίβολα αποτελέσματα. Τα συγγράμματα, σε αρκετές των περιπτώσεων, δεν είναι σύγχρονα (με την έννοια ότι αρκετές φορές πρόκειται για παλαιότερες, μη αναθεωρημένες εκδόσεις), η παράδοση τους, συχνά, είναι καθυστερημένη και, τελικά, κοστίζουν ακριβά στο κράτος. Αυτοί οι κίνδυνοι θα μπορούσαν, ίσως, να αποφευχθούν, αν τη διαδικασία της έκδοσης των συγγραμμάτων την αναλάμβανε το ίδιο το πανεπιστήμιο μέσω των υπηρεσιών της βιβλιοθήκης. Σκοπός της παρουσίασης είναι να καταδείξει τα πλεονεκτήματα αλλά και τις δυσκολίες αυτής της διαδικασίας, τους τρόπους και τις μεθόδους που μπορεί να ακολουθήσει ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα ώστε να θέσει ένα τέτοιο εγχείρημα σε εφαρμογή και να αποδεί- ξει αν ένα ίδρυμα, όπως το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, θα μπορούσε να ωφεληθεί, και με ποιους τρόπους, από αυτή τη διαδικασία. Πιο αναλυτικά θα παρουσιαστούν τα εξής: Ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης και αντιδιαστολή της με την προοπτική της εκτύ- πωσης κατά παραγγελία, καθώς και ανάλυση του τι μπορεί αυτή να προσφέρει από άπο- ψη οικονομίας, εγκυρότητας, γραφειοκρατίας. Θα δοθούν παραδείγματα πανεπιστημίων που ήδη έχουν εφαρμόσει το σύστημα της πα- ραγωγής συγγραμμάτων (και όχι μόνο) κατ’ αυτόν τον τρόπο. Θα αναλυθεί ο τρόπος με τον οποίο βρίσκει ένα τέτοιο εγχείρημα εφαρμογή από απόψεις παραγωγής, διαχείρισης των πόρων και των πνευματικών δικαιωμάτων. Τέλος, ειδικότερα για το Ιόνιο πανεπιστήμιο, θα καταγραφούν τα προβλήματα που μπο- ρεί να αντιμετωπίσει στην προσπάθεια του να αναλάβει ένα εγχείρημα τέτοιου μεγέθους και θα παρουσιαστούν τρόποι πρακτικής εφαρμογής των νέων, προτεινόμενων υπηρεσι- ών.