Προσαρμοστικότητα και ευελιξία στην παροχή ενοποιημένων υπηρεσιών πληροφόρησης: το σύστημα διαχείρισης της Βιβλιοθήκης του Παντείου Πανεπιστημίου

Abstract

Η παρούσα εργασία αφορά στην κατάθεση μιας πρότασης επίλυσης του προβλήματος παροχής ετερογενών υπηρεσιών μέσω ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης. Το σύστημα που έχει δημιουργηθεί χαρακτηρίζεται από: α) εύκολη και γρήγορη ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών, β) κοινή διαχειριστική διαδικασία με υψηλό βαθμό ολοκλήρωσης διαφορετικών τμημάτων και υπηρεσιών, γ) υψηλό βαθμό προσαρμοστικότητας στις νέες ανάγκες με χαμηλό κόστος και παράλληλη ελαχιστοποίηση της διαδικασίας συντήρησης για τους βιβλιοθηκονόμους. Οι αρχικές απαιτήσεις που τέθηκαν για το συγκεκριμένο σύστημα αφορούσαν στα παρακάτω: α) ανάπτυξη και αξιολόγηση ιστοσελίδας, β) ανακοινώσεις και κοινότητες συζητήσεων (forum), γ) εισαγωγή ψηφιακού υλικού, δ) ενιαία τεκμηρίωση ψηφιακών αντικειμένων με το DC, ε) εσωτερική μηχανή ενοποιημένης αναζήτησης, στ) ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης κίνησης χρηστών, ζ) ανάπτυξη υποδομής ασύρματων υπηρεσιών. Η αρχιτεκτονική του συστήματος στηρίζεται στην ανάγκη αφενός ενός απλού διαχειριστικού περιβάλλοντος εργασίας και αφετέρου στην δυνατότητα εξέλιξης με την προσθήκη νέων υπηρεσιών όταν παραστεί ανάγκη. Η αρχιτεκτονική που προτείνεται στηρίζεται σε δομικά συστατικά (modules) που καλούνται Λειτουργικές Δομές (Function Blocks-FBs) και οι οποίες αντιστοιχούν σε εργασίες και υπηρεσίες της βιβλιοθήκης. Κάθε δομή με τη σειρά της αποτελείται από 3 Modules που είναι: Α) το Service Development Module για η δημιουργία των υπηρεσιών της αντίστοιχης Δομής Β) το Service Management Module για τη διαχείριση των δεδομένων κάθε υπηρεσίας Γ) το Browsing Module για τη αναζήτηση από τον τελικό χρήστη των διαθέσιμων πηγών και την επικοινωνία με το προσωπικό της βιβλιοθήκης. Οι λειτουργικές δομές που έχουν προταθεί και βρίσκονται υπό ανάπτυξη αφορούν στις παρακάτω υπηρεσίες Α) ιστοσελίδα Β) δημιουργία ηλεκτρονικών φορμών Γ) ανάπτυξη, διαχείριση και αναζήτηση ηλεκτρονικών / ψηφιακών πόρων (π.χ. θεματικές πύλες) Δ) Κατάλογος βιβλιοθήκης (OPAC) Ε) Υπηρεσίες γεωγραφικού εντοπισμού φυσικών πόρων και υπηρεσιών ΣΤ) Ενοποιημένη αναζήτηση στον κατάλογο, σε ηλεκτρονικές υπηρεσίες και στα περιεχόμενα της ιστοσελίδας Ζ) Υπηρεσία διαχείρισης ανακοινώσεων Μια από τις ιδιαίτερες υπηρεσίες που ενσωματώνει το σύστημα είναι η ανάπτυξη δομής υποστήριξης κινητών υπηρεσιών προς τους χρήστες οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιούν συσκευές κινητών τηλεφώνων και PDAs για να εντοπίζουν τεκμήρια στο χώρο της βιβλιοθήκης. Το σύστημα στηρίζεται σε ένα κοινό φυλλομετρητή του Ιστού για κινητές συσκευές και ένα σύστημα εντοπισμού της γεωγραφικής θέσης φυσικών τεκμηρίων. Οι λειτουργικές δομές επικοινωνούν μεταξύ τους εσωτερικά μέσω ενός API και άρα κάθε υπηρεσία αλληλεπιδρά με τις υπόλοιπες αυξάνοντας την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Επιπλέον, υπάρχει η δυνατότητα επικοινωνίας μέσω του πρωτοκόλλου Ζ39.50 με αυτοματοποιημένα συστήματα βιβλιοθηκών (στην παρούσα περίπτωση, με το Advance). Τέλος, υπάρχει η δυνατότητα διασύνδεσης και μέσω του πρωτοκόλλου ΟΑΙ-ΡΜΗ με συστήματα ψηφιακών βιβλιοθηκών. Συνολικά το σύστημα αναπτύσσεται σε γλώσσα ΡΗΡ και στηρίζεται σε μια βάση MySQL. Το προτεινόμενο σύστημα έχει αναπτυχθεί από τη Βιβλιοθήκη του Παντείου Πανεπιστημίου και έχει ολοκληρωθεί στο μεγαλύτερο βαθμό του. Ένας από τους στόχους του συστήματος είναι η ευκολία διαχείρισης του από τους βιβλιοθηκονόμους. Οι βιβλιοθηκονόμοι χρησιμοποιούν ένα ενιαίο διαχειριστικό περιβάλλον εργασίας για την εισαγωγή δεδομένων στις διάφορες δομές, την ανάπτυξη νέων στοιχείων (π.χ. φόρμες επικοινωνίας, θεματικές πύλες, κ.ά.) και τον έλεγχο των χρηστών. Σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του (δηλ. τη δυνατότητα εξέλιξης και ανάπτυξης του ανάλογα με τις ανάγκες και τη διαλειτουργικότητα) καθίσταται εξαιρετικά πρωτότυπο σε σχέση με αντίστοιχα εμπορικά συστήματα και συστήματα ανοιχτού κώδικα.