Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός Βιβλιοθηκών: μια αισθητική και λειτουργική προσέγγιση, τα διεθνή πρότυπα και η Ελλήνική πραγματικότητα

Abstract

Η αρχιτεκτονική βιβλιοθηκών είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει ελάχιστα την ελληνική βιβλιοθηκονομική κοινότητα, η οποία δεν ασχολήθηκε επισταμένα ή στιςς περισσότερες πε- ριπτώσεις η αποψή της αγνοήθηκε παντελώς. Η επιτακτική ανάγκη να οργανώσουμε συλ- λογές παρέκαμψε το κτιριακό πρόβλημα, η λύση του όμως δεν είναι πολυτέλεια είναι ανά- γκη. Σπάνια μιλάμε για το που και πως στεγάζονται αυτές οι συλλογές και ακόμα πιο σπά- νια εκπονούμε μελέτες για κατασκευή ή ανακατασκευή βιβλιοθηκών. Το θέμα του χώρου και της αισθητικής του δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται αποσπασματικά και κατά περίπτωση ή ως ουτοπικό σύνδρομο. Η αρχιτεκτονική μορφή των βιβλιοθηκών πρέπει να μας απα- σχολήσει ιδιαίτερα εν όψη των νέων τεχνολογιών που έτσι κι αλλιώς αμφισβητούν ήδη τα όρια του χώρου της σύγχρονης βιβλιοθήκης. Η βιβλιοθήκη χωρίς τοίχους είναι μια πραγ- ματικότητα. Το νέο προφίλ και η εικόνα της σύγχρονης βιβλιοθήκης δεν είναι όμωςμόνο η web ιστοσελίδα της αλλά και ο φυσικός της χώρος. Οι φυσικές διαστάσεις του πληροφο- ριακού χώρου, δηλαδή του χώρου της βιβλιοθήκης, πρέπει να εξυπηρετούν τις πραγματι- κές, λειτουργικές και πληροφοριακές ανάγκες μιας βιβλιοθήκης που θα κληθεί στο μέλλον να διαδραματίσει ένα διαφορετικό ρόλο απ' ότι σήμερα. Πολλά προβλήματα στέγασης, χώρου, αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και αισθητικής αντι- μετωπίζουν οι Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες και τα σπουδαστήρια τους αλλά σε παρόμοια κα- τάσταση βρίσκονται και τα άλλα είδη βιβλιοθηκών στην Ελλάδα σήμερα εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων. Παρατηρείται όμως ότι και αρκετά νέα κτίρια βιβλιοθηκών αγνοούν την αι- σθητική ή παραλείπουν βασικά πρότυπα κατασκευαστικής και λειτουργικής καταλληλότη- τας για φιλοξενία των συλλογών και των υπηρεσιών τους. Στην εισήγηση αυτή θα παρουσιάσουμε τις σύγχρονες αντιλήψεις για την αρχιτεκτονική: βιβλιοθηκών καθώς και τις αρχιτεκτονικές τάσεις που επικρατούν στον ελλαδικό χώρο. Μέσα από μια βιβλιοθηκονομική οπτική θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε τον αρχι- τεκτονικό σχεδιασμό, να αναθεωρήσουμε και να προσδιορίσουμε το ρόλο μας σ' αυτόν ώστε να δοθεί βάρος στις απόψεις μας για το που και πως στεγάζουμε την γνώση και να βρούμε λύσεις που θα καλύπτουν τις νέες λειτουργικές και πληροφοριακές ανάγκες. Επί- σης μέσα από θέσεις και αντιθέσεις ενός οργανωμένου αισθητικού πρίσματος θα επιχει- ρήσουμε να θέσουμε προβληματισμούς και να κάνουμε μια απόπειρα πρόβλεψης του αρ- χιτεκτονικού μέλλοντος των βιβλιοθηκών. Σ' αυτό το μέλλον βέβαια καλούνται να συνει- σφέρουν όλοι: αρχιτέκτονες, interior designers, κατασκευαστές, συντηρητές και φυσικά οι βιβλιοθηκονόμοι, έχοντας μια άψογη επαγγελματική συνεργασία