Αρχές σύναψης συμβολαίων για χρήση ηλεκτρονικών προϊόντων

Abstract

Οι νόμοι περί προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας έχουν προβλέψεις για την αναπαραγωγή πνευματικών έργων/υλικού στα πανεπιστήμια και στις βιβλιοθήκες για ερευνητικούς και διδακτικούς σκοπούς με ειδικές ρυθμίσεις και διατάξεις που αφορούν τις βιβλιοθήκες και που προβλέπουν την αναγκαιότητα της "δίκαιης χρήσης" (χρήσης που γίνεται για κοινωφελής σκοπούς και που δεν επηρεάζει σημαντικά το κέρδος του συγγραφέα). Με τις τεχνολογικές εξελίξεις που κάνουν εξαιρετικά εύκολη την αναπαραγωγή των πληροφοριών, οι ιδιοκτήτες πνευματικών έργων πιστεύουν ότι δεν καλύπτονται από τις υπάρχουσες διατάξεις περί προστασίας αυτών των έργων. Σε διεθνές επίπεδο, μια πληθώρα διεθνών συνθηκών καθώς και Ευρωπαϊκών οδηγιών έχουν διαπραγματευθεί - συνθήκες που ουσιαστικά ενισχύουν τα μέτρα προστασίας των πνευματικών έργων. Ταυτόχρονα, οι βιβλιοθήκες συνάπτουν συμβόλαια για πρόσβαση σε ηλεκτρονικά προϊόντα. Οι λεγόμενες άδειες πρόσβασης χρήσης ηλεκτρονικών προϊόντων συχνά καταστρατηγούν τις αρχές της "δίκαιης χρήσης" και τις ειδικές νομικές προβλέψεις για αναπαραγωγή του πνευματικού έργου που διαχειρίζονται οι βιβλιοθήκες. Ετσι μέσο της σύναψης συμβολαίων, οι βιβλιοθήκες συχνά αποποιούνται των δικαιωμάτων του και συχνά επιβαρύνονται με επιπλέον νομικές υποχρεώσεις. Επομένως χρειάζεται μεγάλη προσοχή όταν διαπραγματευόμαστε συμβόλαια χρήσης ηλεκτρονικών προϊόντων. Οι βιβλιοθήκες χρειάζεται να προστατεύουν τις ανάγκες των χρηστών τους και να μην αποποιούνται των δικαιωμάτων τους. Σε τελική ανάλυση, η σωστή ισορροπία μεταξύ των δικαιωμάτων των ιδιοκτητών και των χρηστών των πνευματικών έργων είναι ο μόνος τρόπος που εξασφαλίζει την συνεχή δημιουργία πνευματικών αγαθών, αλλά ταυτόχρονα και τη συνεχή ευημερία μιας κοινωνίας με την ευρεία χρήση και διάδοση των πνευματικών αγαθών. Οι βιβλιοθηκονομικές ενώσεις των ΗΠΑ έχουν διακηρύξει τις αρχές πάνω στις οποίες πρέπει να βασίζεται η σύναψη συμβολαίων χρήσης ηλεκτρονικών προϊόντων, θα εξετάσουμε τις βασικές αρχές διαχείρισης πνευματικών έργων και θα παρουσιάσουμε το έργο που επιτελούν οργανισμοί όπως η Ένωση Ερευνητικών Βιβλιοθηκών (Association of Research Libraries), η Αμερικανική Ενωση Βιβλιοθηκονόμων (American Library Association), κτλ., καθώς και ο Διεθνής Συνασπισμός Βιβλιοθηκονομικών Κοινοπραξιών (Intenational Coalition of Library Consortia)