Εξετάζοντας τη χρηστικότητα ενός ιστοτόπου. Μια εφαρμογή σε Ελληνική Ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη

Abstract

Όσο οι ελληνικές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες εκσυγχρονίζονται με γρήγορους ρυθμούς, οι ιστότοποί τους γίνονται βαθμιαία όλο και σημαντικότερα κομβικά σημεία, όπου οι επαγγελματίες της διαχείρισης της πληροφόρησης και οι χρήστες της πληροφορίας συναντώνται. Αν και προορίζονται να διευκολύνουν την διάχυση της πληροφορίας, ο μεγάλος όγκος και η ποικιλία των δεδομένων που διακινούνται μπορεί, και συνήθως συμβαίνει, να προκαλεί μια υπερφόρτωση, που ενδέχεται να αποπροσανατολίσει και ενίοτε να αποθαρρύνει τους χρήστες. Γενικότερες μελέτες χρηστικότητας των ιστοτόπων έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν διάφορα προβλήματα π.χ. μη διασαφηνισμένης ορολογίας, ακατάλληλης χρήσης του χρώματος, μεγέθους και θέσης των πλήκτρων πλοήγησης κ.α. Όσο το περιεχόμενο μεταβάλλεται και εμπλουτίζεται είναι προφανής η ανάγκη διαρκούς αξιολόγησης και επανασχεδιασμού των ιστοτόπων. Αρκετές σχετικές μεθοδολογίες και μελέτες περιπτώσεων έχουν παρουσιαστεί πρόσφατα στη διεθνή βιβλιογραφία. για βιβλιοθήκες και ειδικότερα για ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες. Στην παρούσα μελέτη, σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε την αξιολόγηση του ιστοτόπου μιας ελληνικής ακαδημαϊκής βιβλιοθήκης επιλέγοντας ως μεθοδολογία το “formal usability testing”. Το τέστ δομήθηκε ως ένας συνδυασμός παρατήρησης-συνέντευξης και εφαρμόστηκε σε ένα τυπικό για τα ελληνικά δεδομένα web περιβάλλον που αναπτύχθηκε βαθμιαία εδώ και χρόνια (βιβλιοθήκη ΤΕΙ Σερρών). Το δείγμα των χρηστών-συμμετεχόντων στην έρευνα αποτελούνταν από 10 άτομα από έξι διαφορετικά τμήματα και περιελάμβανε τους συνήθεις τύπους χρηστών μιας ακαδημαϊκής κοινότητας, εκτεινόμενο από έμπειρους ερευνητές μέχρι άπειρους πρωτοετείς σπουδαστές. Προσδιορίστηκαν από τους μελετητές 11 στόχοι-αναζητήσεις και ένα ζευγάρι κριτών-παρατηρητών παρακολούθησε και κατέγραψε τις κινήσεις των χρηστών του δείγματος ενώ αναζητούσαν τους επιλεγμένους στόχους. Η αναζήτηση έγινε στο χώρο της βιβλιοθήκης με την think aloud μέθοδο. Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν σε συνδυασμό με μια συνέντευξη αποτέλεσαν τα ποιοτικά δεδομένα της έρευνας, που συμπληρώθηκε με τα ποσοτικά δεδομένα ενός γραπτού ερωτηματολογίου. Η επεξεργασία των δεδομένων απεκάλυψε προτερήματα και αδυναμίες του ιστότοπου, αλλά κυρίως ότι ο ιστότοπος σχεδιάστηκε με βάση την οπτική ματιά του βιβλιοθηκονόμου και όχι του χρήστη. Τελικά, η συγκεκριμένη πιλοτική εφαρμογή μιας δομημένης μεθόδου αξιολόγησης της χρηστικότητας του Web site σε μία ελληνική ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη αποκάλυψε ότι η αξιολόγηση δεν είναι ούτε ακριβή ούτε δύσκολη να υλοποιηθεί και τα αποτελέσματα αξίζουν τον χρόνο και την προσπάθεια που επενδύθηκε. Επομένως η ενημέρωση και η διάχυση της μεθοδολογίας των τεστ πρέπει να προωθηθεί γιατί καθώς οι ιστότοποι των βιβλιοθηκών θα συνεχίσουν να μεγαλώνουν και να αλλάζουν θα ενσωματώσουν τα τεστ χρηστικότητας και θα τα αναδείξουν σε σημαντικό παράγοντα της εξέλιξής τους