Ανάπτυξη υπηρεσιών ηλεκτρονικής παράδοσης τεκμηρίων στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας

Abstract

Στα πλαίσια του έργου «Πλοηγίς» (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ) η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας διερεύνησε τη δυνατότητα ανάπτυξης συστήματος υπηρεσιών ψηφιακής παράδοσης τεκμηρίων. Ένα τέτοιο σύστημα θα πρόσφερε τη δυνατότητα άμεσης παράδοσης των τεκμηρίων που προέρχονται από διαδανεισμό στους προσωπικούς υπολογιστές των χρηστών που τα ζήτησαν. Αρχικά θα αποστέλλονταν ηλεκτρονικά τα άρθρα που παραλαμβάνονται σε ηλεκτρονική μορφή (π.χ. άρθρα που αποστέλλονται με το σύστημα Ariel) σε δεύτερη φάση άρθρα που παραλαμβάνονται σε έντυπη μορφή θα μπορούσαν να σαρώνονται και να αποστέλλονται και αυτά σε ηλεκτρονική μορφή. Η αποστολή άρθρων ως επισυναπτόμενα αρχεία μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου παρουσιάζει πολλά προβλήματα λόγω του μεγάλου πολλές φορές μεγέθους των επισυναπτόμενων αρχείων. Η λύση της τοποθέτησης των τεκμηρίων σε ηλεκτρονική μορφή σε έναν διακομιστή του παγκόσμιου ιστού από όπου οι τελικοί χρήστες θα μπορούσαν να μεταφορτώσουν τα αρχεία στον προσωπικό τους υπολογιστή προϋποθέτει ένα αξιόπιστο σύστημα ελέγχου της πρόσβασης. Μετά την ανασκόπηση σχετικής αρθρογραφίας και εξέταση των δικτυακών τόπων ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών των ΗΠΑ που είχαν αναπτύξει παρόμοιες υπηρεσίες η βιβλιοθήκη επέλεξε το λογισμικό ανοιχτού κώδικα Prospero που δημιουργήθηκε και συντηρείται από την Prior Health Sciences Library του Ohio State University. Το Prospero είναι ένα σύστημα που επιτρέπει την ηλεκτρονική παράδοση τεκμηρίων μέσω του παγκόσμιου ιστού. Ανάμεσα στα πλεονεκτήματα που προσφέρει είναι η δυνατότητα λήψης και αποστολής αρχείων pdf, η απόλυτη συμβατότητά του με το επικρατέστερο εμπορικό πακέτο Ariel με το οποίο μπορεί είτε να συνεργαστεί είτε να το υποκαταστήσει, η συμβατότητά του με όλους σχεδόν τους τύπους σαρωτών. Άλλα πλεονεκτήματα του συστήματος ο έλεγχος πρόσβασης που προσφέρει μέσω της αυτόματης απόδοσης στο χρήστη μοναδικών κωδικών πρόσβασης και της αυτόματης ενημέρωσής τους με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, η δυνατότητα αυτόματης διαγραφής από τον διακομιστή των ηλεκτρονικών τεκμηρίων που παραλαμβάνει ο τελικός χρήστης, η δυνατότητα εναλλακτικής αποστολής των τεκμηρίων ως επισυναπτόμενα αρχεία σε ηλεκτρονικές επιστολές και οι μεγάλες δυνατότητες παραμετροποίησης όλων των παραπάνω. Το λογισμικό εγκαταστάθηκε με ελάχιστα προβλήματα σε ένα διακομιστή Windows 2000, συνδεδεμένο με έναν σαρωτή Minolta PS7000. Έγινε παραμετροποίηση σύμφωνα με τις ανάγκες της Βιβλιοθήκης και διαμορφώθηκε ένας δικτυακός τόπος υποδοχής των χρηστών. Το σύστημα άρχισε να λειτουργεί πιλοτικά τον Ιούλιο του 2003. Μέχρι το τέλος του χρόνου η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας αναμένεται να αποστέλλει ηλεκτρονικά το σύνολο των τεκμηρίων διαδανεισμού, για όσους χρήστες το επιθυμούν, προσφέροντάς τους έτσι ταχύτερη εξυπηρέτηση και χωρίς την ανάγκη φυσικής τους παρουσίας στο χώρο της Βιβλιοθήκης