Οι Βιβλιοθήκες και το εν δυνάμει κοινό τους: μέθοδοι επικοινωνίας και προσέλκυσης

Abstract

Οι βιβλιοθήκες διαθέτουν υλικό που προσφέρουν μέσα από οργανωμένες υπηρεσίες στο αναγνωστικό κοινό. Το κοινό άλλοτε εντοπίζεται εύκολα (πχ οι φοιτητές, ερευνητές στις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες) άλλοτε δύσκολα ή καθόλου (πχ οι μετανάστες, τα άτομα με ειδικές ανάγκες -ΑΜΕΑ, έφηβοι, γυναίκες, άνεργοι το ενδεχόμενο κοινό στις λαϊκές βιβλιοθήκες). Οι βιβλιοθήκες, επομένως, θα πρέπει να οργανώνουν τις υπηρεσίες τους προς δύο κατευθύνσεις: προς το κοινό τους, αλλά και προς το εν δυνάμει κοινό, τους ενδεχόμενους χρήστες. Σε όλες τις περιπτώσεις, ερευνητέο είναι το μέγεθος της απόκρισης του κοινού στην παροχή υπηρεσιών των βιβλιοθηκών. Ερευνητέο είναι επίσης αν οι βιβλιοθήκες εφαρμόζουν μεθόδους προσέγγισης και προσέλκυσης του κοινού. Ερευνητέο επίσης είναι αν οι βιβλιοθήκες μελετούν την τυχόν αποχή του κοινού και αν αναζητούν τις αιτίες και τις λύσεις. Η αναζήτηση της επικοινωνιακής πολιτικής και πρακτικής των βιβλιοθηκών γίνεται μέσα από συγκεκριμένη έρευνα, το περιεχόμενο της οποίας αναδύεται τόσο από τη μελέτη της βιβλιογραφίας, αλλά και από τις υπηρεσίες που παρέχουν οι βιβλιοθήκες. Για το σκοπό της εργασίας, έχει συνταχθεί μια έρευνα προς τις ελληνικές βιβλιοθήκες, με συνεντεύξεις και ερωτηματολόγια που διερευνούν το θέμα αυτό. Τέλος προτείνονται οι ενδεδειγμένες για την ελληνική πραγματικότητα ορθές πρακτικές. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε στην εργασία είναι η μελέτη της ελληνικής και ξένης βιβλιογραφίας, για τη θεωρητική προσέγγιση του θέματος της επικοινωνίας, των μεθοδολογιών και του μάρκετινγκ. Επίσης, η μελέτη της βιβλιογραφίας αξιοποιείται στην ανεύρεση ορθών πρακτικών και χρήσιμων μαθημάτων που εφαρμόζονται από βιβλιοθήκες άλλων χωρών, για την επικοινωνία τους με το κοινό τους και με το εν δυνάμει κοινό τους, και οι οποίες ορθές πρακτικές θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στον ελληνικό χώρο, μετά από κατάλληλες προσαρμογές. Η εργασία, προκειμένου να διερευνήσει την πραγματική κατάσταση της πολιτικής και της στρατηγικής της επικοινωνίας στις ελληνικές βιβλιοθήκες, χρησιμοποιεί ερωτηματολόγια που απευθύνει στις ενεργές ελληνικές βιβλιοθήκες και ζητά απαντήσεις από τον βιβλιοθηκονόμο που είναι υπεύθυνος για την εξυπηρέτηση και την πληροφόρηση του κοινού ή εκείνου που είναι υπεύθυνος για την χάραξη της επικοινωνιακής πολιτικής ή στον επαγγελματία άλλης ειδικότητας που πάντως ασχολείται με την πληροφόρηση και την εξυπηρέτηση του κοινού. Η περίπτωση των συνεντεύξεων θεωρείται πιθανή, ως συμπληρωματική και επιβοηθητική στην έρευνα των ερωτηματολογίων, αν κριθεί αναγκαίο. Η μεθοδολογία συμπληρώνεται από ποιοτικές μεθόδους ως ερμηνευτικά ή /και οργανικά συμπληρώματα της έρευνας μάρκετινγκ.