20 Χρόνια Πνευματικής Ιδιοκτησίας: όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν

Abstract

Το 2013 ολοκληρώνονται είκοσι χρόνια από την ψήφιση του Ν. 2121/1993 για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων. Το άρθρο αυτό πραγματοποιεί μια ενδελεχή διερεύνηση της αρθρογραφίας σε θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην Ελλάδα στο διάστημα αυτό προκειμένου να εξετάσει τα βασικά ζητήματα που απασχόλησαν την ερευνητική κοινότητα και να τα συσχετίσει με τις σημαντικότερες νομοθετικές μεταβολές, κοινοτικές οδηγίες, νομολογιακές κατευθύνσεις και τεχνολογικές εξελίξεις. Το ερώτημα που απασχολεί τους συγγραφείς είναι ο βαθμός στον οποίο ο Ν. 2121/1993, είκοσι χρόνια μετά την εισαγωγή του, μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες του δημιουργού, του δικαιούχου, της αγοράς, των οργανισμών δημοσίου συμφέροντος και του χρήστη που ολοένα και περισσότερο γίνεται ένας χρήστης-δημιουργός. Προκειμένου να απαντηθεί το ερώτημα αυτό, γίνεται μια ανάλυση των βασικών θεματικών που εμφανίζονται στην Ελληνική επιστημονική αρθρογραφία και εξετάζεται η κατεύθυνση που αυτά έχουν σε σχέση τόσο με την προστασία του δικαιώματος, όσο και με την εξισορρόπηση των συμφερόντων διαφορετικών μερών. Κι ενώ η τάση που εμφανίζει η νομοθεσία είναι να ενισχύει διαρκώς τα μέσα προστασίας των δικαιούχων, συχνά συνδυάζοντας τεχνολογικά και νομικά εργαλεία, η αγορά και η κοινωνία κινείται με ραγδαίους ρυθμούς σε πιο ανοικτά και συμμετοχικά μοντέλα χρήσης και επανάχρησης των πνευματικών έργων. Τελικά, η πνευματική ιδιοκτησία στην αρχή της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα είναι το δίκαιο του δημιουργού, του χρήστη ή του μεσάζοντα;