Οι πρόσφατες εξελίξεις στην αξιοποίηση βιβλιομετρικών μεθόδων για την αποτίμηση του ερευνητικού έργου και ο ρόλος των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών

Abstract

Παρότι η βιβλιομετρία ξεκίνησε ως τρόπος αποτύπωσης της βιβλιογραφικής παραγωγής (βιβλιογραφική στατιστική), οι βιβλιομετρικοί δείκτες χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο ως δείκτες αποτίμησης της ερευνητικής δραστηριότητας. Η αύξηση της συγκεκριμένης τάσης, αλλά και η υιοθέτηση σχετικών πρακτικών αξιολόγησης ιδίως από φορείς χρηματοδότησης της έρευνας, έχουν προκαλέσει έναν έντονο προβληματισμό στην επιστημονική κοινότητα, τόσο για τη μεθοδολογία ανάκτησης ουσιαστικά αξιοποιήσιμων δεδομένων από τις διαθέσιμες πηγές, όσο και για την ίδια τη δυνατότητα ανάδειξης ποιοτικών χαρακτηριστικών της διενεργούμενης έρευνας μέσω μεθόδων ποσοτικής αξιολόγησης, καθώς επίσης και για το εάν και κατά πόσο η ποιότητα και η αξία της επιστημονικής έρευνας συναρτάται με την απήχησή της. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται οι πρόσφατες εξελίξεις στη χρήση βιβλιομετρικών πρακτικών και οι αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με την καταλληλότητα της χρήσης ποσοτικών μεθόδων για την αξιολόγηση της επιστημονικής έρευνας, και συζητούνται οι συστάσεις για καλές πρακτικές που έχουν αρχίσει να διατυπώνονται από πλευράς της ερευνητικής κοινότητας (DORA Declaration on Research Assessment, Leiden Manifesto for research metrics), με στόχο τη βέλτιστη δυνατή αξιοποίηση των βιβλιομετρικών πρακτικών ως επιμέρους παραμέτρων που μπορούν να συμβάλλουν στην αποτίμηση της ερευνητικής δραστηριότητας. Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, με τη μεγάλη εμπειρία τους στο χειρισμό βιβλιογραφικών δεδομένων και επιστημονικών δημοσιεύσεων αλλά και στην ανάκτηση σχετικών πληροφοριών από βάσεις δεδομένων και ευρετήρια, έχουν ένα σημαντικό ρόλο σε κάθε συναφή προσπάθεια. Ευελπιστούμε ότι τα συμπεράσματα από τη συζήτηση των κεντρικών σημείων του πρόσφατου σχετικού διεθνούς προβληματισμού και των προταθέντων συστάσεων μπορούν να αποτελέσουν ένα γόνιμο έναυσμα για την υιοθέτηση αντίστοιχων υπεύθυνων πρακτικών και από τις ελληνικές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες.