Εναλλακτικοί δείκτες μέτρησης: ανάλυση άρθρων που δημοσιεύθηκαν από μέλη του ΑΠΘ κατά το διάστημα 2010-2016

Abstract

Οι εναλλακτικοί δείκτες μέτρησης έχουν αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια ως ένα εναλλακτικό μέσο μέτρησης του αντικτύπου των επιστημονικών εκδόσεων. Θεωρείται ότι συμπληρώνουν τους παραδοσιακούς δείκτες αξιολόγησης. Το παρόν άρθρο στοχεύει να συμβάλει στον εμπλουτισμό της ελληνικής βιβλιοθηκονομικής βιβλιογραφίας σε θέματα εναλλακτικών δεικτών μέτρησης. Θα παρουσιαστούν σύντομα οι πιο γνωστοί εναλλακτικοί δείκτες μέτρησης. Ως μελέτη περίπτωσης έχει επιλεχθεί το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Στο πλαίσιο της παρούσας έρευνας αξιοποιήθηκαν δύο εργαλεία: η βάση βιβλιογραφικών δεδομένων Scopus και το εργαλείο Altmetric Explorer της εταιρείας Altmetric.com. Από τη βιβλιογραφική βάση Scopus συλλέχθηκαν όλες οι δημοσιεύσεις των ετών 2010-2016 όπου τουλάχιστον ένας/μία εκ των συγγραφέων αποτελεί μέλος του ΑΠΘ. Οι δημοσιεύσεις αυτές ελέγχθηκαν όσον αφορά τον αντίκτυπό τους στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης με το εργαλείο Altmetric Explorer. Από την έρευνα προέκυψε ότι μόνο το 17% των δημοσιεύσεων που εντοπίστηκαν στη βάση Scopus έχουν κάποιου είδους αναφορά (mention) στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, ενώ παρουσιάζεται μία τάση αύξησης αυτού του ποσοστού ανά έτος. Η πλειονότητα των αναφορών (mentions) (81%) προέρχεται από το Twitter. Δεύτερο σε αριθμό αναφορών με μεγάλη διαφορά είναι το Facebook και ακολουθούν ειδησεογραφικοί δικτυακοί τόποι. Όλες οι υπόλοιπες πηγές, που παρακολουθούνται από το εργαλείο Altmetric Explorer, είχαν πολύ χαμηλή έως μηδαμινή παρουσία. Οι δημοσιεύσεις των ιατρικών επιστημών συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο αριθμό αναφορών. Ακολουθούν οι θετικές επιστήμες, ενώ οι τέχνες, οι ανθρωπιστικές και οι κοινωνικές επιστήμες παρουσιάζουν μία σημαντική δραστηριότητα στο χώρο των εναλλακτικών δεικτών μέτρησης. Η έρευνα αυτή επικεντρώθηκε σε ένα μόνο ίδρυμα και για αυτό απαιτούνται περισσότερες έρευνες, τόσο για τη χαρτογράφηση του αντικτύπου των δημοσιεύσεων Ελλήνων ερευνητών με τη χρήση εναλλακτικών δεικτών μέτρησης, όσο και για τη διερεύνηση αν και κατά πόσο υπάρχει σχέση μεταξύ εναλλακτικών και παραδοσιακών δεικτών μέτρησης.