Εφαρμογές Αδειών Ανοιχτού Περιεχομένου στο Web 2.0 και ο μεταβαλλόμενος ρόλος της βιβλιοθήκης: από τα ανοιχτά αποθετήρια στο κοινωνικό λογισμικό

Abstract

Σκοπός της παρούσης μελέτης είναι να παρουσιάσει τις ιδιαιτερότητες της εφαρμογής αδειών ανοιχτού περιεχομένου στο χώρο των βιβλιοθηκών και ιδιαίτερα στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον του διαδικτύου. Οι άδειες ανοιχτού περιεχομένου έχουν παρουσιαστεί ως εργαλείο για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην πληροφορία και έχουν κατεξοχήν χρησιμοποιηθεί στο χώρο των ανοικτών αποθετηρίων. Καθώς μετακινούμαστε σταδιακά στο διαδικτυακό περιβάλλον δεύτερης γενιάς (Web 2.0), όπου το στοιχείο της συμμετοχικότητας είναι πολύ πιο αυξημένο σε σχέση με το κλασικό πληροφοριακό περιβάλλον, η χρήση νομικών εργαλείων που συνάδουν με τον οικονομικό και τεχνολογικό του χαρακτήρα καθίσταται επιβεβλημένη. Οι άδειες ανοιχτού περιεχομένου αναμφισβήτητα συνιστούν τέτοια εργαλεία. Ωστόσο η μεγιστοποίηση του οφέλους από την εφαρμογή τους είναι δυνατή μόνο εφόσον οι οργανισμοί στους οποίους πρόκειται να χρησιμοποιηθούν εντάξουν αυτές τις άδειες σε αντίστοιχο περιβάλλον οργανωτικών διαδικασιών και πολιτικών πνευματικής ιδιοκτησίας. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται οι βασικότερες κατηγορίες αδειών ανοιχτού περιεχομένου, το οικονομικό και τεχνολογικό τους υπόβαθρο και κάποια ενδεικτικά σενάρια εφαρμογής τους. Επίσης αναλύονται οι ροές δικαιωμάτων και περιεχομένου σε σενάρια ανοιχτών αποθετηρίων και κοινωνικού λογισμικού και παρουσιάζεται μία σειρά από προτάσεις για την εφαρμογή πολιτικών ανοικτής πρόσβασης στο χώρο του διαδικτύου δεύτερης γενιάς.